'Hoe meer apparaten, hoe meer brandrisico’s' - dat is vooral gevaarlijk voor minder zelfredzame patiënten
Arnhem
Je zou het misschien niet direct denken, maar innovatie in de gezondheidszorg heeft ook een schaduwzijde. In brandweertermen. In de toekomst kunnen steeds meer zieke mensen thuis een hartfilmpje laten maken met hulp van daar geplaatste apparatuur, vertelt onderzoeker Clemon Tonnaer van het Instituut Fysieke Veiligheid (IFV). ‘Maar hoe meer apparaten, hoe meer brandrisico’s, hoe klein soms ook. Wie vroeger in het ziekenhuis lag, is in de nabije toekomst thuis en communiceert via internet met de dokter. Tegelijk is diegene bij brand minder zelfredzaam dan een gezond persoon.’
Het is een van de knelpunten waar het IFV Brandweer Nederland in een rapportage op wijst. En die moet leiden tot een visie om de juiste prioriteiten in een snel veranderende samenleving te stellen.
Een andere kwetsbare groep zijn mensen met mentale problemen, benadrukt de onderzoeker. ‘Ook zij wonen tegenwoordig vaker thuis. We zien dat vooral sociaal zwakkere groepen geclusterd leven in sociale huurwoningen. Branden als gevolg van roken – mensen vallen in slaap in een stoel of bed – zijn daar vaker aan de orde van de dag dan in welvarender wijken.’ Mensen die ‘minder woonvaardig zijn’, wonen vaak in sociaal zwakkere wijken, zegt Tonnaer. ‘Ze koppelen bijvoorbeeld verlengsnoer op verlengsnoer en pluggen daar zware apparatuur in. Er wonen ook mensen die hun huis verwaarlozen, of kampen met verzamelwoede, waardoor hun spullen vluchtwegen blokkeren. Vanuit brandveiligheid kun je je afvragen of het slim is mensen met een opeenhoping van risico’s bij elkaar te plaatsen in een appartementencomplex.’
accu
Een ander aandachtspunt in de nabije toekomst zijn de accu’s van bijvoorbeeld elektrische fietsen of zogeheten hoverboards, die brandgevaar kunnen opleveren. ‘Het risico moeten we niet overdrijven, maar juist de groeiende hoeveelheid maakt dat er een brandvraagstuk is waar je serieus naar moet kijken.’ Dat geldt ook voor de woningen, met name nieuwe huizen. ‘Die zijn tegenwoordig zo goed geïsoleerd. Voordeel bij een brand is dat de zuurstoftoevoer stopt en de brand gesmoord kan worden. Ook is er minder kans op overslag naar andere panden.’
Maar er is een andere kant: ‘Een gesmoorde brand leidt tot meer rook. En de hitte die ontstaat bij brand levert druk op. In oude huizen kiert die weg, maar in nieuwe huizen kan het ertoe leiden dat deuren niet meer open willen gaan. Daar heeft tot op heden nog niemand echt goed over nagedacht.’
Het IFV vraagt tot slot bij de brandweer ook aandacht voor gevolgen van de klimaatverandering. ‘Het KNMI verwacht meer natuurbranden door langere perioden van extreme droogte; zo’n brand kan ook een woonomgeving bedreigen.’ Het ei van Columbus heeft het Instituut Fysieke Veiligheid niet gevonden in het oplossen van de gevonden knelpunten, besluit Tonnaer. ‘Maar dat hoeft ook niet. Het begint met bewustwording.’ Voor het IFV-onderzoek werd een methode van de Radboud Universiteit in Nijmegen gebruikt. ‘Zo konden we systematisch en op een objectieve manier zaken in kaart brengen.’ Met een brede groep betrokkenen – variërend van accountants, woningcorporaties tot vluchtelingenorganisaties – werd gesproken. ‘Het was arbeidsintensief, maar zeer inzichtelijk. We willen het om de paar jaar herhalen’, meldt Tonnaer. <