Luister naar

Nieuwe vondelingenkamer is het laatste redmiddel voor wanhopige ouders in Den Helder. Of niet?

Achtergrond
Volgens de gemeente Den Helder is de pas geopende vondelingenkamer hard nodig, de Raad voor de Kinderbescherming zegt dat de kamer voorziet in een behoefte die er niet is.
Jasper Knegt / vk
vrijdag 23 april 2021 om 03:00 aangepast 06:41
Suzan Ernst in de vondelingenkamer in Den Helder.
Suzan Ernst in de vondelingenkamer in Den Helder. beeld Guus Dubbelman

Den Helder

De wanhopige moeder die haar baby in de vondelingenkamer in Den Helder achterlaat, ziet twee stukjes liggen van een felgroene puzzel. Eén stukje mag zij meenemen, het andere is bestemd voor het opgroeiende kind. Bij de stukjes ligt een document waarop de ouders hun gegevens kunnen invullen. Maar dat hoeft niet.

Deze net geopende kamer, klein en vrolijk beschilderd met een strandtafereel, is de eerste in Noord-Holland. Hij is er gekomen dankzij Suzan Ernst, medewerker van de Noordwest Ziekenhuisgroep. Ze kijkt naar het wiegje in de kamer en verzekert dat dit een veilige plek is voor een verlaten baby. ‘Liever een kind in dit wiegje, dan weer een in een vuilniscontainer zoals in Amsterdam-Zuidoost.’

'Een dode baby in een plantenbak in Rotterdam - het was voor mij de druppel.'

In Nederland kunnen vrouwen die hun baby willen afstaan, bevallen onder geheimhouding. Hierbij wordt de naam van de moeder wel vermeld op de geboorteakte, maar zo goed mogelijk verborgen gehouden voor derden. Een baby te vondeling leggen is strafbaar in Nederland, behalve in de vondelingenkamers, waarbij directe zorg voor het kind is gegarandeerd.

De afgelopen vijftien jaar zijn in totaal 19 vondelingen en 45 dode baby's gevonden, volgens cijfers van het Nederlands Instituut voor de Documentatie van Anoniem Afstanddoen. Een maand geleden werd in Amsterdam-Zuidoost een levende baby in een vuilniscontainer aangetroffen. De ouders van het meisje dachten naar eigen zeggen dat het kind doodgeboren was.

laatste redmiddel

‘De vondst van een dode baby in een plantenbak naast het Nieuwe Luxortheater in Rotterdam was voor mij de druppel’, zegt Ernst. In 2017 is ze begonnen met het bij elkaar sprokkelen van de benodigde 40.000 euro voor de kamer. De gemeente Den Helder verstrekte een subsidie van 20.000 euro, waardoor dit de eerste kamer is die rechtstreeks wordt gesteund door de overheid. De vondelingenkamer is bedoeld als laatste redmiddel. De stichting die de kamers beheert, Beschermde Wieg, probeert ouders die ongewild zwanger zijn op te sporen en te ondersteunen. Minister voor Rechtsbescherming Sander Dekker (VVD) erkende Beschermde Wieg vorig jaar als hulpverlenende instantie. Namens het ministerie van Volksgezondheid krijgt de stichting een jaarlijkse subsidie van een ton voor de komende drie jaar.

Merkwaardig genoeg keert een andere overheidsinstelling die onder hetzelfde ministerie valt, de Raad voor de Kinderbescherming, zich tegen de vondelingenkamers. ‘Die kamers willen voorzien in een behoefte die er helemaal niet is. Ouders, zoals die in Amsterdam-Zuidoost, zijn in paniek en zullen niet op Google een vondelingenkamer opzoeken om van hun kind af te komen’, zegt beleidsmedewerker Zippora Abram van de raad.

‘Bovendien moet je voorkomen dat er wordt gedacht: daar is een vondelingenkamer waar je je baby kwijt kunt.’

De kamer zou volgens Abram kunnen worden misbruikt door loverboys of anderen die van een kind af willen. ‘Doordat het volledig anoniem is, wordt de drempel om een kind achter te laten lager.’

Die anonimiteit voor de ouders is een ander heikel punt voor de raad. ‘Ieder kind heeft recht om te weten wie de ouders zijn, dat staat in internationale verdragen’, zegt Abram. ‘Een vondelingenkamer wordt gepresenteerd als een fantastische oplossing terwijl het dat helemaal niet is.’

doelgroep

In een rapport stelt ook de kennisorganisatie Fiom dat vondelingenkamers het aantal gedode of te vondeling gelegde baby’s niet doet afnemen. Het is volgens het kenniscentrum ook nog maar de vraag of de doelgroep van radeloze ouders wel wordt bereikt.

We kunnen nooit alle hulpbehoevende ouders helpen, reageert Stichting Beschermde Wieg. ‘Maar we bereiken wel degelijk een doelgroep van zorgmijders die onzichtbaar is voor de gewone hulpverlening’, zegt directeur Kitty Nusteling. ‘De vondelingenkamer kan worden gezien als alternatief voor een baby in een vuilniscontainer.’

Naast de hoofdingang van het ziekenhuis in Den Helder valt het kleine felgroene bordje dat laat zien dat er een vondelingenkamer is bijna niet op.

Initiatiefnemer Ernst: ‘Het is te hopen dat niemand van de kamer gebruik gaat maken, al zou ik het nog vreselijker vinden als er weer een baby ergens anders achtergelaten wordt.' <

Om te voorkomen dat een baby wordt achtergelaten in een plastic tas of vuilniscontainer zijn er in Nederland vondelingenkamers. De tiende opende onlangs in Den Helder.

vondelingenkamers
in Nederland

2014: Oprichting van Stichting Beschermde Wieg;

2014: Opening van de eerste vondelingenkamer in een huis in Papendrecht;

2015: Eerste vondelingenkamer in het Isala-ziekenhuis in Zwolle;

2016: De eerste baby overgedragen aan Beschermde Wieg in Groningen;

2018: Eerste baby ‘achtergelaten’ in een vondelingenkamer;

2021: Eerste vondelingenkamer in Noord-Holland geopend in Den Helder.

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
'Museum Buren & Oranje is ontstaan vanuit een privécollectie.'

Uit de hand gelopen Oranje-verzamelingen: een nieuw seizoen voor Oranjemusea

De twee grootste Oranjemusea in Nederland openen in april hun deuren weer. In Diepenheim en Buren kunnen bezoekers vitrines boordevol borden en bekers bewonderen. 'De musea zijn ontstaan vanuit een privécollectie'

Cor Visscher: 'Het doet me verdriet als ouderen op zondag niet naar de kerk kunnen gaan.'

Cor (76) regelt de autorijdienst in zijn kerk: 'Soms moesten er een paar rollators mee in de kofferbak'

Cor (76) coördineert de autorijdienst van de kerk: 'Aan de telefoon vraag ik aan de kerkganger die opgehaald wil worden: ‘Wie denk je dat de chauffeur wordt, raad eens?’'

Matteo van der Grijn speelt Petrus in The Passion. 'Ik was vereerd dat ik werd gevraagd. Het is een groot, jaarlijks, breed toegankelijk evenement waaruit mensen houvast halen. Het heilige verhaal wordt heel concreet gemaakt: vrienden die onvoorwaardelijk voor elkaar gaan.'

Matteo van der Grijn speelt in The Passion. 'Ik ga nu ook het paasverhaal aan mijn kinderen voorlezen'

Acteur Matteo van der Grijn (43) hangt tussen geloof en ongeloof in. In The Passion speelt hij Petrus. ‘Het kan zomaar zijn dat er iets is.’ Jaarlijks leest hij zijn kinderen het kerstverhaal uit Lucas 2 voor.

Barend Schuurman: 'Als er straks één jongere is die mede dankzij het jeugdwerk in God gaat geloven, een fijne relatie krijgt en gewoon een mooi leven, dan is mijn inzet de moeite geweest.'

Op zijn werk in de bouw praat Barend over zijn geloof. 'Ik bid voor m'n eten en dan ontstaan er gesprekken'

In zijn werk als timmerman leert Barend Schuurman (26) graag jonge gastjes de kneepjes van het vak. Ook in zijn kerk investeert hij in tieners, als jeugdleider. ‘Je moet niet proberen cool te doen, dan lig je eruit.’

Wilma Wolff: ‘Zodra ik de drempel overga, ben ik thuis.’

Wilma voelt zich thuis in Nederland. 'Inmiddels zou ik niet meer in Suriname kunnen aarden'

Op haar 47e ging Wilma Wolff (81) op vakantie naar Nederland en bleef voor de liefde. Ondanks enkele hobbels voelde ze zich snel thuis in Rotterdam. Ze geniet er elke dag van haar flat van 80 vierkante meter.

Jeanne Diele-Staal (85): 'Op mijn 63e speelde mijn verleden weer op.'

De vader van Jeanne (85) was NSB'er. 'Soms werd ik uitgescholden, maar ik werd vooral genegeerd'

Als kind werd Jeanne Diele-Staal (85) uit Zwolle gepest omdat haar vader NSB’er was. 'Ik mocht niet meespelen en stond op het speelplein altijd tegen de muur aan.'