Luister naar

Is de melatoninepil onschadelijk?

Nieuws
Een veel aangeprezen middel onder mensen met slaapproblemen is de melatoninepil. Vrij verkrijgbaar bij de drogist, dus kwalijk zal het niet zijn. Of toch wel?
Ianthe Sahadat redactie vk
woensdag 17 oktober 2018 om 03:00
Is de melatoninepil onschadelijk?
Is de melatoninepil onschadelijk? istock

Eindeloos woelen, de uren op de wekker zien verstrijken of ruim voor het ochtendgloren ontwaken en niet meer inslapen – veel mensen kampen met slaapproblemen. Bijna een vijfde van alle Nederlanders boven de twaalf jaar om precies te zijn, zo blijkt uit de meest recente gezondheidsenquête van het CBS.

Niemand kan zonder slaap. Een slaaptekort kan wanhopig maken en is ongezond. Om toch de gewenste uren per nacht te maken, grijpen mensen naar hulpmiddelen. De melatoninepil is daar een bekende van.

Melatonine is een hormoon dat ons lichaam zelf aanmaakt. Het wordt geproduceerd in de hersenen en geeft een intern signaal af waardoor we ’s avonds moe worden. Vandaar dat het in de volksmond ook wel het ‘slaaphormoon’ wordt genoemd. Die naam is verwarrend, zegt Reinier de Groot, somnoloog en medisch directeur bij het Nederlands Slaap Instituut (NSI). ‘Het regelt je slaap-waakritme, niet het in slaap vallen zelf.’

‘Melatonine is geen slaappil’, zegt ook Marcel Smits, neuroloog en slaaparts in het ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede. ‘Het is een geneesmiddel dat helpt de afstelling van de biologische klok te regelen en dat zodoende het slaap-waakritme beïnvloedt.’

Smits en De Groot zijn er, zoals veel slaapartsen, geen voorstanders van dat melatonine zonder recept verkrijgbaar is. Bij verkeerde inname kan het de slechte slaap (die niets met een verstoord ritme te maken heeft) namelijk nog slechter maken. De Groot: ‘Stel, je melatoninepiek (het moment dat het lichaam denkt: bedtijd) zit ergens tussen 22 en 23 uur. En je neemt om 22 uur een pil, dan denkt het lichaam dus: o, het melatoninepeil is blijkbaar nog niet op z’n hoogst, we blijven nog lekker even wakker tot we echt moe worden.’

Smits schrijft melatonine voor aan patiënten met een slaap-waakritmestoornis. Het ziekenhuis in Ede heeft een speciale melatoninepoli. Daar komen bijvoorbeeld mensen die in ploegendiensten werken, in het nachtleven of in verschillende tijdzones, maar ook mensen bij wie de biologische klok om andere redenen is verstoord.

‘Om melatonine op de juiste wijze te gebruiken, moet je weten op welk moment de productie ervan in het eigen lichaam begint’, zegt Smits. Dat noemen somnologen de DLMO, de dim light melatonin onset, vanwege de samenhang met het vallen van de avond (vandaar ook: géén melatonine-remmende schermen met blauw licht rond je bedtijd).

Bij de meesten van ons begint de aanmaak van melatonine in de vroege avond, geeft ze een ‘ga-naar-bed-signaal’ tussen 22 en 23 uur en piekt ze ergens tussen 1 en 3 uur in de ochtend. Bij een verstoord slaap-waakpatroon kan de DLMO alleen via een speekseltest worden bepaald, waarna moet worden berekend op welk tijdstip de melatonine moet worden ingenomen voor de ritmeverplaatsing (naar voren of naar achteren).

Verder is de dosis van groot belang, zegt Smits. ‘Een te lage dosis werkt niet. Een te hoge dosis, boven de 3 mg, kan tot gevolg hebben dat ook overdag melatonine in het lichaam aanwezig is en gaat stapelen. Hierdoor kan de eigen productie in de war raken en werkt de melatonine niet of zelfs averechts.’

Beide artsen noemen één uitzonderingssituatie waarbij een zelf voorgeschreven melatoninepil uitkomst kan bieden: de jetlag. En dan alleen bij reizen naar het oosten, dus als je terugkomt uit bijvoorbeeld Amerika, of als je vanuit Nederland naar het oosten reist. ‘Dat kan dan helpen de biologische klok weer aan te passen aan de lokale tijd.’ ¦

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
'Museum Buren & Oranje is ontstaan vanuit een privécollectie.'

Uit de hand gelopen Oranje-verzamelingen: een nieuw seizoen voor Oranjemusea

De twee grootste Oranjemusea in Nederland openen in april hun deuren weer. In Diepenheim en Buren kunnen bezoekers vitrines boordevol borden en bekers bewonderen. 'De musea zijn ontstaan vanuit een privécollectie'

Cor Visscher: 'Het doet me verdriet als ouderen op zondag niet naar de kerk kunnen gaan.'

Cor (76) regelt de autorijdienst in zijn kerk: 'Soms moesten er een paar rollators mee in de kofferbak'

Cor (76) coördineert de autorijdienst van de kerk: 'Aan de telefoon vraag ik aan de kerkganger die opgehaald wil worden: ‘Wie denk je dat de chauffeur wordt, raad eens?’'

Matteo van der Grijn speelt Petrus in The Passion. 'Ik was vereerd dat ik werd gevraagd. Het is een groot, jaarlijks, breed toegankelijk evenement waaruit mensen houvast halen. Het heilige verhaal wordt heel concreet gemaakt: vrienden die onvoorwaardelijk voor elkaar gaan.'

Matteo van der Grijn speelt in The Passion. 'Ik ga nu ook het paasverhaal aan mijn kinderen voorlezen'

Acteur Matteo van der Grijn (43) hangt tussen geloof en ongeloof in. In The Passion speelt hij Petrus. ‘Het kan zomaar zijn dat er iets is.’ Jaarlijks leest hij zijn kinderen het kerstverhaal uit Lucas 2 voor.

Barend Schuurman: 'Als er straks één jongere is die mede dankzij het jeugdwerk in God gaat geloven, een fijne relatie krijgt en gewoon een mooi leven, dan is mijn inzet de moeite geweest.'

Op zijn werk in de bouw praat Barend over zijn geloof. 'Ik bid voor m'n eten en dan ontstaan er gesprekken'

In zijn werk als timmerman leert Barend Schuurman (26) graag jonge gastjes de kneepjes van het vak. Ook in zijn kerk investeert hij in tieners, als jeugdleider. ‘Je moet niet proberen cool te doen, dan lig je eruit.’

Wilma Wolff: ‘Zodra ik de drempel overga, ben ik thuis.’

Wilma voelt zich thuis in Nederland. 'Inmiddels zou ik niet meer in Suriname kunnen aarden'

Op haar 47e ging Wilma Wolff (81) op vakantie naar Nederland en bleef voor de liefde. Ondanks enkele hobbels voelde ze zich snel thuis in Rotterdam. Ze geniet er elke dag van haar flat van 80 vierkante meter.

Jeanne Diele-Staal (85): 'Op mijn 63e speelde mijn verleden weer op.'

De vader van Jeanne (85) was NSB'er. 'Soms werd ik uitgescholden, maar ik werd vooral genegeerd'

Als kind werd Jeanne Diele-Staal (85) uit Zwolle gepest omdat haar vader NSB’er was. 'Ik mocht niet meespelen en stond op het speelplein altijd tegen de muur aan.'