Luister naar

Natuurrubriek Kees de Heer: Vuurrood

Nieuws
De kleine vuurvlinder dankt zijn naam aan de felgekleurde vleugels. Zowel bij de vrouwtjes als bij de mannetjes zijn de voorvleugels ­oranjerood met zwarte vlekken.
Kees de Heer
zaterdag 13 juli 2019 om 02:51
De voorvleugels van de kleine vuurvlinder zijn oranjerood met zwarte vlekken.
De voorvleugels van de kleine vuurvlinder zijn oranjerood met zwarte vlekken. Kees de Heer

De grote vuurvlinder heb ik nog nooit gezien. Deze forse vlinder fladdert alleen in de Kop van Overijssel. Zijn rupsen eten uitsluitend bladeren van de waterzuring, een forse plant die volop te vinden is in de Wieden en de Weerribben.

De larven van de kleine vuurvlinder hebben het gemunt op bladeren van schapenzuring en veldzuring. Deze relatief kleine zuringsoorten floreren volop op onze heidevelden, in bermen en schrale graslanden. Omdat de twee voedselplanten algemeen voorkomen, is de bijbehorende vuurvlinder eveneens algemeen.

Het vrouwtje van de kleine vuurvlinder is iets groter dan het mannetje, maar hun kleuren­patroon is vrijwel identiek. De voorvleugels zijn oranjerood met zwarte vlekken. De onderzijde van de achtervleugels is grijsbruin met zwarte vlekjes. De onderzijde van de voorvleugels is overwegend bruinzwart, met een grillige, oranjerode band aan de buitenrand. De vrouwtjes hebben soms blauwe vlekjes aan de binnenzijde van deze oranje band.

De kleine vuurvlinder overwintert als halfwas of bijna volgroeide rups. Op warme winterdagen komen de rupsen gewoon tevoorschijn om verder te eten. In het voorjaar verpoppen ze tussen zuringblaadjes. Tussen eind april en half juni vliegt de eerste generatie vuurvlinders rond en dan leggen de vrouwtjes opnieuw eitjes op zuringplantjes. Tussen half juni tot begin oktober fladdert de tweede generatie en doorgaans volgt er nog een derde generatie vanaf begin september tot eind oktober.

Het is een actief vlindertje dat veel energie nodig heeft. Zowel mannetjes als vrouwtjes zijn de helft van de dag in de weer op bloemen, om suikerrijke nectar op te zuigen. De voorjaarsgeneratie bivakkeert vaak op boterbloemen, de zomergeneratie op tijm en de najaarsgeneratie op akkerdistels. De kleine vuurvlinder heeft dus een overduidelijke nectarsmaak. ¦

vuurwantsen

Als je in Zuid-Frankrijk op vakantie bent, kijk dan eens aan de voet van lindebomen. Er is een grote kans dat je op die plek vuurwantsen aantreft. Vaak zitten de larven en de volwassen exemplaren door elkaar heen. De larven zijn al roodzwart en na de laatste vervelling hebben de volwassen dieren zwarte stippen op vuurrode rugplaten.

De meeste wantsen zijn groen of bruin, zodat ze tussen planten nauwelijks opvallen. Vuurwantsen vormen echter een opvallende uitzondering op deze regel. Hun belangrijkste verdedigingsmethode is dat ze zichzelf onaantrekkelijk maken voor insecteneters, door giftige stoffen en moeilijk afbreekbare stoffen uit hun voedselplanten te verzamelen en in hun lichaam op te slaan. Vuurwantsen geven met hun kleurencombinatie een duidelijke waarschuwing aan insecteneters, zoals onsmakelijke lieveheersbeestjes dat eveneens doen. Hun roodzwarte kleurenpatroon is een overduidelijk signaal: ‘Eet mij niet!’ Iedere jonge vogel vergist zich slechts één keer, de rest van zijn leven zal hij roodzwarte insecten zo veel mogelijk mijden.

morgenrood en avondrood

De morgenrood staat al jaren op mijn verlanglijstje. Ik heb hem nog nooit gezien, maar ik ken deze prachtige vlinder omdat ik in musea ladenkasten heb gezien, boordevol opgezette exemplaren. De mannetjes zijn vuurrood; zowel voor- als achtervleugels zijn aan de bovenzijde glanzend oranjerood.

De morgenrood is in Nederland een zeldzame dwaalgast, die in ruim honderd jaar zeven keer is gezien. Maar in het buitenland kun je hem lokaal in grote aantallen aantreffen, bijvoorbeeld in de heuvels van de Ardennen, Luxemburg, Eifel en Jutland.

De oranjerode tint van de vleugels deed de naamgever blijkbaar denken aan de kleur van de dageraad. De naam morgenrood is tegelijk tegenhanger van de avondrood. Deze nachtvlinder uit de pijlstaartfamilie heeft een bijzondere rozerode tint, in combinatie met olijfgroene vlekken en strepen.

Mail de redactie
Mail de redactie
Heeft u een tip over dit onderwerp, ziet u een spelfout of feitelijke onjuistheid? We stellen het zeer op prijs als u ons daarover een bericht stuurt.
Rike Platenkamp: 'De poppetjes hebben in de loop der tijd een hele ontwikkeling doorgemaakt.'

Rike spaart 'saai' speelgoed. 'Met het aapje van de rommelmarkt is het allemaal begonnen'

Rike Platenkamp (72) heeft 8500 verschillende drukpoppetjes, misschien wel de grootste collectie ter wereld. 'In de loop der tijd hebben de poppetjes een hele ontwikkeling doorgemaakt, dat vind ik leuk om te zien.'

'Museum Buren & Oranje is ontstaan vanuit een privécollectie.'

Uit de hand gelopen Oranje-verzamelingen: een nieuw seizoen voor Oranjemusea

De twee grootste Oranjemusea in Nederland openen in april hun deuren weer. In Diepenheim en Buren kunnen bezoekers vitrines boordevol borden en bekers bewonderen. 'De musea zijn ontstaan vanuit een privécollectie'

Cor Visscher: 'Het doet me verdriet als ouderen op zondag niet naar de kerk kunnen gaan.'

Cor (76) regelt de autorijdienst in zijn kerk: 'Soms moesten er een paar rollators mee in de kofferbak'

Cor (76) coördineert de autorijdienst van de kerk: 'Aan de telefoon vraag ik aan de kerkganger die opgehaald wil worden: ‘Wie denk je dat de chauffeur wordt, raad eens?’'

Matteo van der Grijn speelt Petrus in The Passion. 'Ik was vereerd dat ik werd gevraagd. Het is een groot, jaarlijks, breed toegankelijk evenement waaruit mensen houvast halen. Het heilige verhaal wordt heel concreet gemaakt: vrienden die onvoorwaardelijk voor elkaar gaan.'

Matteo van der Grijn speelt in The Passion. 'Ik ga nu ook het paasverhaal aan mijn kinderen voorlezen'

Acteur Matteo van der Grijn (43) hangt tussen geloof en ongeloof in. In The Passion speelt hij Petrus. ‘Het kan zomaar zijn dat er iets is.’ Jaarlijks leest hij zijn kinderen het kerstverhaal uit Lucas 2 voor.

Barend Schuurman: 'Als er straks één jongere is die mede dankzij het jeugdwerk in God gaat geloven, een fijne relatie krijgt en gewoon een mooi leven, dan is mijn inzet de moeite geweest.'

Op zijn werk in de bouw praat Barend over zijn geloof. 'Ik bid voor m'n eten en dan ontstaan er gesprekken'

In zijn werk als timmerman leert Barend Schuurman (26) graag jonge gastjes de kneepjes van het vak. Ook in zijn kerk investeert hij in tieners, als jeugdleider. ‘Je moet niet proberen cool te doen, dan lig je eruit.’

Wilma Wolff: ‘Zodra ik de drempel overga, ben ik thuis.’

Wilma voelt zich thuis in Nederland. 'Inmiddels zou ik niet meer in Suriname kunnen aarden'

Op haar 47e ging Wilma Wolff (81) op vakantie naar Nederland en bleef voor de liefde. Ondanks enkele hobbels voelde ze zich snel thuis in Rotterdam. Ze geniet er elke dag van haar flat van 80 vierkante meter.