De dankbaarheid van mensen geeft een geluksgevoel

Lionel Neijndorff (36) volgt sinds februari een leerwerktraject tot medewerker maatschappelijke zorg. Hij werkt met mensen met moeilijk verstaanbaar gedrag, die hulp nodig hebben bij de dagelijkse verzorging, zoals douchen, aankleden en koken. Ze wonen op een woongroep en gaan overdag naar dagbesteding toe. De niveaus lopen erg uiteen, vertelt Lionel. ‘Sociaal-emotioneel gezien, zitten ze in de leeftijdscategorie van anderhalf tot twaalf jaar. De mensen hebben moeite om zichzelf verstaanbaar te maken. Ze kunnen wel praten, maar vinden het lastig om dingen uit te leggen.’ Als ze zich niet begrepen voelen, kan het zijn dat ze agressief worden.

Voor hij deze switch maakte, werkte hij jarenlang als kantoormedewerker. ‘Ik ben zonder diploma van school gegaan toen ik een jaar of zestien was en ben via een uitzendbureau op verschillende kantoren gaan werken, zoals de gemeente of een callcenter. Langzamerhand heb ik mezelf opgewerkt tot
debiteurenbeheerder bij een groot waterleidingbedrijf in Amsterdam.’

In zijn werk kwam hij schrijnende gevallen tegen. Zo moest hij rechtszaken bijwonen en mensen afsluiten van water, terwijl ze thuiswonende kinderen hadden. ‘Ik deed mijn werk goed en was creatief om mensen zover te krijgen dat het water niet afgesloten werd. Maar soms werkten klanten niet goed mee mee en moest je toch zo’n uiterste stap nemen. Ik ben toch wel een type dat graag goede dingen wil doen voor mensen, dus ben ik verder gaan zoeken.’

Na een zoektocht langs verschillende kantoorbanen, kwam zijn partner met het idee om bij de Prinsenstichting te gaan werken, een zorginstelling in Purmerend. Om te ontdekken of de zorg echt iets voor hem was, ging hij stage lopen bij een dagbesteding waarbij cliënten oud papier, lege potjes en kleding ophalen. ‘Er was een cliënt in het bijzonder die mij heel erg aansprak. Hij deed alsof hij werkte, maar het liefst ging hij van een afstand observeren hoe anderen aan het werk waren, terwijl hij zijn sigaretje rookte. Daarover maakte ik dan weer grapjes.’ Niet veel later zat hij op een sollicitatiegesprek: ze waren nog op zoek naar mannen en vonden hem goed in het team passen.

Voor familie en vrienden kwam deze wending onverwachts. ‘Ze vonden mij meer het type voor kantoor’, zegt Lionel. ‘Maar uiteindelijk speelt het hart ook een rol. Ik heb al zo veel geluksmomentjes gehad, dat ik niets anders meer zou willen. Ik krijg hier de waardering die ik in mijn vorige beroepen nooit heb gekend. Er is meer in het leven dan alleen werken voor je geld: er is ook werk waar je echt voldoening uithaalt.’

‘Ik was schoonheidsspecialiste en had mijn eigen schoonheidssalon’, vertelt Melissa (36). Ze was pas zeventien toen ze aan de opleiding begon en twee jaar later opende ze haar eigen bedrijf. ‘Achteraf gezien was ik te jong om precies te weten wat ik wilde, maar ik had heel veel klanten.’ Wenkbrauwen epileren, wimpers verven en huidverzorging, ze hield zich met allerlei werkzaamheden rondom uiterlijke verzorging bezig. Toen haar moeder plotseling ernstig ziek werd, stond haar wereld stil. ‘Het bleek helemaal mis te zijn. Ze is op de intensive care (ic) terechtgekomen en uiteindelijk is ze overleden.’ Melissa was toen 21 jaar.

In die tijd runde ze nog wel haar eigen schoonheidssalon, maar ze merkte dat het werk haar steeds meer begon tegen te staan. ‘De markt veranderde richting jezelf op willen pompen met botox en fillers. Daar ging ik mij steeds meer aan ergeren. Wat maak je je druk om een rimpel, wees blij dat je gezond bent! Dan is het heel moeilijk om gemotiveerd te blijven, plus het feit dat ik alleen was en zonder collega’s werkte. Die twee aspecten hebben mij doen beseffen dat er meer is in het leven. Toen heb ik de stap genomen om de hbo-opleiding tot verpleegkundige te gaan doen.’

Ze liep stage op verschillende leerwerkplekken en kwam uiteindelijk terecht in het Maastricht UMC+, waar ze ruim tien jaar werkt. Ze heeft zich verder gespecialiseerd en werkt nu op de intensive care voor hart- en vaatchirurgie. ‘Het is een dynamische afdeling, waar je allerlei soorten patiënten verpleegt. Patiënten na een openhartoperatie of ernstig zieke mensen, bijvoorbeeld na een reanimatie.’

Het werk geeft haar een gevoel van voldoening. ‘Je bent dienstbaar, de mensen zijn heel dankbaar. Dat is een gevoel waar ik heel gelukkig van word. Je hebt natuurlijk veel aspecten, maar ik vind de dynamiek, de afwisseling, het acute en het werken met verschillende disciplines heel leuk. Je kunt ook echt diepgang in je vak creëren.’ De schaduwzijde is dat ze regelmatig met de dood wordt geconfronteerd. ‘Je doet wat je kunt: dat kan zijn iemands leven redden of iemand zo goed mogelijk begeleiden naar het levenseinde.’

Haar oude werk als schoonheidsspecialiste mist ze niet. ‘Al ben ik wel graag aan het tutten. Ik probeer er in mijn werk ook een beetje rekening mee te houden. Dan trek ik de toilettas open en zie de rituals en de dagcrèmes. Deze gebruik ik dan ook bij de patiënt. Het zijn soms ook de kleine dingen die het voor deze mensen doen.’

Joke de Laaf (51) heeft een carrière als projectmanager in de ICT achter de rug, een sector waarin ze 28 jaar werkzaam is geweest. ‘Ik twijfelde al eerder over een omscholing richting de zorg, maar privé kon ik de omschakeling niet maken. Qua inkomsten maak je een gigantische duik’, vertelt ze.

Ze haalde steeds minder voldoening uit haar werk. ‘Dat sloop er langzaam in. Ik was vooral vermoeid, soms ook geïrriteerd, en had geen energie meer.’ De verhalen van een vriendin die in de zorg werkte, trokken haar belangstelling. In de media las ze dat de vraag naar zorgmedewerkers erg groot is. ‘Ik stond op een tweesprong: verder in de IT of mijn hart volgen. Via een vriendin ben ik in contact gekomen met zorgorganisatie SWZ in Wassenaar en naar een voorlichtingsbijeenkomst gegaan. Er was een goede klik, al gauw was er het plan om een halfjaar mee te draaien als medewerker groepsondersteuning, om te ervaren hoe het is om in de zorg te werken.’

Dat bevalt haar goed: in februari gaat ze starten met HBO-V, de duale variant. Ze kan blijven werken in het kleinschalige verpleeghuis waar ze als leerling is aangenomen. ‘Ik verzorg de mensen die in de wat zwaardere categorie vallen, mensen met een dwarslaesie of zij die heel oud zijn en extra ondersteuning nodig hebben.’ Haar werk bestaat vooral uit praktische taken, zoals mensen helpen met douchen, zorgen voor een zinvolle dagbesteding en koken.

Aan de werkzaamheden zelf was ze vrij snel gewend. ‘De grootste verandering was om uit de mannenwereld te komen en in een omgeving te werken waar vooral vrouwen zijn. Dat was wel even omschakelen: ze kletsen meer met elkaar en zijn erg collegiaal.’

Ze gaat elke dag met plezier naar haar werk. ‘Als je je openstelt voor de oudere mensen, dan kun je veel van hen leren. Ze hebben veel levenswijsheid en vertellen prachtige verhalen. Er zijn ook mensen die weinig of geen bezoek krijgen. Hoe mooi is het dan, als je daar van toegevoegde waarde kunt zijn? Dat geeft een positief gevoel. Pas geleden was ik bij een bewoonster die van kerkmuziek houdt, daarvan raakt ze helemaal ontroerd. Ze pakte mijn hand en zei tegen me: ‘’Je moest eens weten hoe dankbaar ik ben dat jullie voor mij zorgen.’’ Of die blinde meneer die je een glaasje wijn brengt en dan voluit begint te praten over zijn prachtige kleindochter die hem weer meeneemt om ergens de gaan eten.’