Heiligheid en huwelijk gaan niet samen, volgens Benedictus XVI en Sarah

Parijs

‘Silere non possum!’ (Ik kan niet zwijgen), schrijven Benedictus XVI en kardinaal Sarah, de beroemde kerkvader Augustinus citerend. ‘We leven in het verdriet en het lijden van moeilijke en troebele tijden. Het was onze heilige taak om aan de waarheid van het katholieke priesterschap te herinneren.’

Het boek telt 175 pagina’s en is ‘opgedragen aan alle priesters ter wereld’ die volgens beide auteurs ‘in de war’ zijn vanwege het ‘onophoudelijke vragen stellen bij hun gewijde celibaat’. Samen schreven ze de inleiding en de conclusie. Het hart van het boek wordt gevormd door een tekst van elk van hen.

Sarah noemt de mogelijkheid om gehuwde mannen tot priester te wijden ‘een pastorale catastrofe’ en een ‘verduistering van het begrip van het priesterschap’. Hij schrijft verder dat de kerk behoefte heeft aan radicaliteit en dat de Amazone geen ‘tweederangs priesters’ moet krijgen. Sarah bestrijdt ook het idee van een uitzondering. ‘Het is geen uitzondering, maar een inbreuk, een wond in de consistentie van het priesterschap.’

anglicaanse priesters

Het is opvallend dat Benedictus XVI zelf juist in 2009 als paus toestemming gaf aan gehuwde anglicaanse priesters om over te stappen naar de Rooms-Katholieke Kerk. Dit was zelfs meer dan een uitzondering: deze priesters werken in zogenaamde ‘ordinariaten’: reguliere structuren binnen de Rooms-Katholieke Kerk.

Dat deze priesters gehuwd konden blijven en ook geen seksuele onthouding hoefden te beloven is eveneens opvallend, gezien de nadruk die Benedictus XVI en Sarah leggen op de band tussen heiligheid, priesterschap en celibaat.

In de conclusie schrijven beiden namelijk dat ‘de priesterwijding naar een identificatie met Christus voert’. En hoewel ‘de wezenlijke werkzaamheid van het priesterschap onafhankelijk blijft van de heiligheid van de ambtsdrager’, kan volgens beide auteurs ‘de buitengewone vruchtbaarheid van de heiligheid van priesters niet ontkend worden’. In deze éne zin komt het eigenlijke probleem boven water: heiligheid en celibaat gaan bij Benedictus en Sarah samen, zoals ze dat van dezelfde kerkvader Augustinus hebben geleerd.

Benedictus XVI schrijft in zijn tekst dan ook dat in de vroege kerk gehuwde mannen het sacrament van de wijding slechts konden ontvangen ‘als zij beloofden zich van geslachtsverkeer te onthouden’. Volgens de voormalige paus impliceert ‘de dagelijkse viering van de eucharistie een staat van permanente dienst aan God, waaruit spontaan de onmogelijkheid van een huwelijksband ontsprong’. En hij trekt de volgende conclusie. ‘Het lijkt niet mogelijk om beide roepingen [van priesterschap en huwelijk] gelijktijdig te realiseren.’

Twee vragen die voorlopig onbeantwoord blijven is of paus Franciscus van tevoren door de schrijvers is geïnformeerd over de publicatie van het boek, en in hoeverre Benedictus XVI zijn tekst zelf heeft geschreven. Ingewijden melden dat hij fysiek niet meer in staat is om te schrijven, onder meer vanwege zijn verslechterde gezichtsvermogen. Ook schijnt hij nauwelijks een gesprek te kunnen houden dat langer duurt dan enkele minuten. Meerdere commentatoren suggereren dan ook dat Benedictus XVI door geestelijken die zich tegen het beleid van paus Franciscus keren gemanipuleerd kan zijn. <