Fotograaf Jeroen Taalman portretteert kleine kerken en hun voorgangers. ‘Wat bezielt iemand om actief te zijn in zo’n kerk?’
Apeldoorn
Hij had nog maar net een project over straatfotografie in combinatie met poëzie afgerond, of tijdens een hardlooprondje in zijn woonplaats Apeldoorn passeerde fotograaf Jeroen Taalman een ‘oud dorpskerkje’. ‘Via Google kwam ik erachter dat de kerk tien jaar geleden is verkocht.’
Het voorval wekte Taalmans interesse voor nog in gebruik zijnde dorpskerken. ‘Wat bezielt iemand om in Friesland of Groningen actief te zijn in zo’n kerk?’
Het liefst had Taalman kerken uit heel Nederland geportretteerd, maar omdat hij zich wilde beperken tot dertig, hoogstens veertig kerken, besloot hij enkel Friese en Groningse kerken met hun voorgangers op de foto te zetten. Bij het maken van de foto’s focust hij vooral op de voorgangers. ‘De gebouwen zijn prachtig, maar het gaat mij om de mensen. Over de gebouwen wordt genoeg geschreven, maar de personen daarachter zijn onzichtbaar.’
Het contact met de voorgangers valt Taalman alles mee. ‘Ik ben verbaasd door de positieve reacties. Mijn beeld van noorderlingen was dat ze streng, behoudend en stug zijn, moeilijk benaderbaar. Maar dat bleek niet waar. Ik heb geen drempels ontmoet, wel telkens uitnodiging tot gesprek. De gemiddelde Apeldoorner is stugger dan de gemiddelde Fries of Groninger. Daar leer ik van.’
Taalman voert het project, dat hij ‘Portret van de Kerk’ gedoopt heeft, vooral uit voor zichzelf. ‘Ik hoef niet te leven van fotografie. Ik wil mijzelf verder ontwikkelen in het fotograferen.’ Taalman maakt foto’s, maar spreekt ook uitgebreid met de voorgangers. De verhalen met foto’s wil hij bundelen in een boek en een expositie. Halverwege 2021 wil hij het project af hebben. ‘Die doelen heb ik mezelf gesteld om het project niet te laten verzanden en sturing te geven aan het proces. Anders komen de foto’s in een la en gebeurt er niks meer mee.’
Hij doet zijn best om de voorgangers een goed gevoel te geven bij de manier waarop ze gefotografeerd zijn. ‘Tot nu toe is dat ook steeds het geval geweest.’
keuzes maken
In de fotografie hanteert Taalman een geheel eigen stijl. ‘Ik probeer een artistieke benadering toe te passen. Ik fotografeer in zwart-wit met een hoog contrast.’
Dominee Jaap Vlasblom uit Nij Beets. - Jeroen Taalman
Taalman is van plan zo’n dertig, maximaal veertig kerken met hun voorgangers te portretteren. Dat betekent keuzes maken. Hoe doet hij dat? ‘Aan het begin van het project heb ik contact gelegd met de dorpskerkenbeweging en de ambassadeur ervan in Groningen en Friesland. Daarbij heb ik ook mijn eigen netwerk aangeboord. En aan voorgangers die ik nu spreek, vraag ik zelf tips voor kerken en voorgangers in de buurt. Zo krijg ik altijd een paar namen mee.’
verscheidenheid
Bij zijn selectie probeert Taalman de verscheidenheid in het oog te houden. ‘Ik kom meestal in PKN-kerken. Toch heeft ook binnen de PKN elke kerk zijn eigenheid. In het ene dorp is de hervormde kerk zwaarder, in het andere dorp de gereformeerde kerk, voor zover ze nog niet zijn gefuseerd. Uiteindelijk is dat allemaal werk van mensen. Het ligt er maar net aan wie de gemeente heeft opgebouwd.’
Zelf is Taalman wel gelovig opgevoed, maar hij heeft het geloof vaarwel gezegd. ‘Ik zat op een strenge christelijke basisschool, waar kinderen soms lijfelijk gestraft werden, met een liniaal bijvoorbeeld. Daardoor is er iets in mij geknakt. In de tienerjaren heb ik het geloof afgezworen. Toch blijft het geloof mij interesseren. Dit project helpt mij in mijn zoektocht naar inspiratie en verdieping.’ <
