‘Iedereen helpen, gelovig of niet, is een roeping van de kerk’
Utrecht
Zes weken na de spontane start aan het begin van de coronacrisis blijkt hulpplatform #nietalleen een succes. Het begon in evangelische hoek van het protestantisme, maar intussen doen lokaal 1588 initiatieven mee, waaronder vijftig katholieke en zelfs twee moskeeën. Het hoofddoel is faciliteren: hulpvragen in coronatijd koppelen aan talloze initiatieven van kerken en organisaties die kunnen bijstaan.
In Utrecht gingen woensdag drie kerkelijke vertegenwoordigers met elkaar in gesprek over #nietalleen: René de Reuver (scriba van de Protestantse Kerk in Nederland), Gerard de Korte (bisschop van ‘s Hertogenbosch) en Samuel Lee (Theoloog des Vaderlands). Op 10 mei houden kerken een landelijke collecte voor #nietalleen, die ten goede komt aan alle lokale acties. De Reuver benadrukt dat de kerken hun diaconale taken blijven uitvoeren. ‘De collecte is voor die lokale initiatieven, niet voor de grote organisatie van #nietalleen.’
ongedocumenteerden
Welke achtergrond de mensen hebben die via #nietalleen hulp krijgen, is niet bekend. Lee denkt dat er door het initiatief ook onder niet-gelovigen veel nieuwe interesse in het christelijk geloof ontstaat. ‘Ik spreek mensen die zeggen: ik geloof niet, maar ga wel een Nieuw Testament aanschaffen.’
Evangelisatie is echter voor geen van de drie het hoofddoel. ‘We doen dit omdat we geroepen zijn anderen te helpen’, vertelt De Reuver. Diaconale initiatieven hebben een breed bereik. ‘De pioniersplek in Moerwijk in Den Haag is nu bijvoorbeeld een hotspot waar veel gebeurt. De burgerlijke gemeente steunt dat ook. En natuurlijk hoop je dat het evangelie ook niet-gelovigen raakt.’
‘Mensen zijn bezig met de zin van het leven, nu de dood dichterbij is’, denkt De Korte. Zijn bisdom is buitengewoon zwaar getroffen door het virus. Er zijn pastoors die de laatste weken meer dan dertig uitvaarten hebben geleid. ‘Maar je mag de nood van mensen niet gebruiken om te evangeliseren.’
Er blijven daarnaast zorgen over groepen die van de radar verdwijnen. Lee vertelt dat hij twee Nigerianen uit zijn gemeente kwijt is. ‘Zij zijn ongedocumenteerde migranten. Vaak hebben ze alleen prepaid telefoonnummers die vaak wisselen. Dan probeer ik vijf nummers te bellen, maar kan ik ze niet meer bereiken.’
In de migrantenkerk waarvan Lee voorganger is, is de gemeenschapszin groot. De lockdown hakt er dan nog harder in. ‘In Amsterdam Zuidoost dreigen gezinnen uit hun huis gezet te worden. Als iemand voor vijf euro per uur een schoonmaakbaan heeft, die nu wegvalt, proberen wij als kerk diegene te helpen met geld.’
ruzie bij de deur
Kunnen de kerken binnenkort weer voorzichtig diensten gaan houden? Echte diensten - niet op Zoom of Youtube?
Zaterdag wijdde De Korte de franciscaanse broeder Jan ter Maat tot diaken. Dat was gewaagd, geeft hij toe. ‘Er hoort een handoplegging bij. Ik heb daarvoor eerst mijn handen gedesinfecteerd. We besloten toch om het te doen. Deze broeder wilde het heel graag.’
De bisschop hoopt dat binnenkort doordeweekse eucharistievieringen weer mogelijk zijn. In de Bossche Sint Janskathedraal trekken de ochtendmissen gemiddeld zo’n dertig bezoekers. ‘We mogen hopen dat de kerken na 1 juni in ieder geval weer open mogen, maar dan wel met deurbeleid.’
‘Dat wordt bij ons ruzie aan de deur’, valt Samuel Lee direct in. In zijn gemeente staan mensen te springen om elkaar weer in de kerk te zien. Lee ziet problemen, als hij zodra er dertig mensen binnen zijn de deur moet sluiten voor de rest. ‘Tegelijk hoor ik ook mensen die zeggen: als jullie weer opengaan, kom ik niet.’
De Reuver benadrukt dat er nog geen enkel signaal is, dat er voor 1 juni meer ruimte komt voor kerkdiensten. Ook daarna is er voor de kerken onzekerheid. ‘Ik hoor ook dat de sluiting weleens de hele zomer kan gaan duren.’
Dat laatste scenario baart Lee zorgen. ‘Mijn gemeente is financieel gezond, maar zonder steun kunnen wij onze huur en onze projecten niet voor zo’n lange tijd betalen. Als wij tot september dicht blijven, betekent dat het einde van mijn gemeente.’ <
