Hoe herdenken en vieren christenen wereldwijd Goede Vrijdag en Pasen?
naam: Earnest Maswera
functie: landendirecteur bij hulp organisatie Tearfund
woonplaats: Harare (Zimbabwe)
‘Mijn vrouw en twee kinderen wonen in Mozambique, waar ik ook woonde tot het moment dat ik voor Tearfund naar Zimbabwe werd gezonden. Normaal gesproken ga ik in de weekenden naar hen toe, maar dat is nu niet mogelijk. Dat is moeilijk, maar ik ben blij dat we gezegend zijn met allerlei digitale mogelijkheden om toch met elkaar in contact te staan.
Omdat ik nu in Zimbabwe in thuisisolatie zit, kan ik niet naar mijn eigen evangelische gemeente in Mozambique. Maar ook in Harare zijn bijbelgetrouwe gemeenten. Met Pasen stem ik waarschijnlijk af op een van de livestreams in de gemeenten hier.
Als er geen coronavirus zou zijn, zou ik komend weekeinde met mijn familie naar de kerk gaan voor aanbiddingsdiensten. Daarin gedenken we de pijn en het enorme lijden waar Jezus doorheen is gegaan voor onze zonden. We kunnen ons dat eigenlijk niet voorstellen. Zoals het bekende lied zegt: ‘‘En nooit besef ik hoe U leed, de pijn die al mijn zonde deed.’’
Pasen is een tijd om samen te zijn, om het brood te breken, zoals Jezus van ons heeft gevraagd. Het mag dit jaar dan fysiek niet mogelijk zijn om als lichaam van Christus bijeen te zijn, digitaal kunnen we dat wel. Mijn vrouw, kinderen en ik zullen online, bijvoorbeeld via Zoom, met elkaar de paasdagen beleven. We zullen op afstand in ons eigen huis avondmaal vieren en liederen zingen. Ik ben ervan overtuigd dat deze manier van gedenken ons nog dichter bij elkaar brengt.
Vanuit Tearfund heb ik daarnaast toegang tot online materiaal om ons voor te bereiden op komend weekend: overdenkingen, vragen om de verdieping te zoeken en voorbeeldgebeden. Ik vind het prachtig om te zien dat het coronavirus ons niet in ons geloofsleven hoeft te beperken. Juist in moeilijke tijden worden we opgeroepen om Christus te blijven volgen.
Het enige waar ik me zorgen over maak, zijn de christenen in de plattelandsgebieden, die lang niet altijd toegang hebben tot internet. Hoe zullen zij staande blijven, nu ze afgesloten zijn van hun kerk en dominee en niet bemoedigd worden via berichten op WhatsApp?
Ik heb zelf ook familie op het platteland wonen, onder wie mijn oma. Zij heeft wel een telefoon. Ik zal haar en mijn vader de komende dagen bellen om hen een hart onder de riem te steken en fijne paasdagen te wensen.’
naam: Terry Boullata
functie: programmamanager Zwitsers Agentschap voor ontwikkeling en samenwerking
woonplaats: Oost-Jeruzalem
Terry Boullata - beeld
‘Pasen is dit jaar zó raar hier in Jeruzalem. Normaal komen de christenen hier en uit de hele wereld met duizenden naar de stad voor het paasfeest, voor de westerse kerken komende zondag en voor de orthodoxe kerken volgende week zondag. Maar alle kerken zijn nu dicht, ook de kerk van de heilige Jacobus waar ik naartoe ga. Jeruzalem is in lockdown omdat de orthodoxe joden, de haredim, zich niet aan de quarantaine hielden. De politie heeft hard opgetreden tegen rabbi’s die de religieuze scholen weigerden te sluiten. Van de 1400 coronagevallen in Jeruzalem, eergisteren, waren er 1100 onder de haredim.
Het blijft vreemd. De zaterdag voor Pasen is de zaterdag van het Licht, de belangrijkste dag van het jaar voor onze orthodoxe kerk. Het is de dag dat Jezus een eerste lichtstraal stuurt, dat Hij zéker zal terugkomen. Met duizenden tegelijk gaan we dan met kaarsen naar de Heilig Grafkerk, met jonge mannen met kruisen in hun handen op de schouders - als een zassa, wanneer een dorp de bruid naar het huis van de bruidegom brengt. De jongeren roepen dan: ‘‘Jezus, we wachten op U, we vieren hier Uw offer’’.
Die zaterdag van het Licht is hét grote moment voor ons, als de patriarch met een brandende kaars uit de Grafkerk komt en dat vuur doorgeeft aan de duizenden die buiten wachten. Padvinders brengen het ook naar de checkpoints buiten Jeruzalem, naar de mensen die daar zijn tegengehouden. Dan beginnen we ook met het verbreken van de veertig dagen van vasten, ter voorbereiding op de gebeden rond middernacht. Dan gaan we opnieuw naar de Grafkerk. De patriarch gaat weer naar binnen, naar de graftombe. Daar loopt hij drie keer omheen, klopt op de tombe en roept dan rond één uur in de morgen in het Grieks: ‘‘Jezus is opgestaan!’’. Dat wordt in de kerk en daarbuiten herhaald in het Arabisch, Egyptisch, Russisch en andere talen, allemaal door elkaar. Dat is het moment dat je Pasen vóélt. Pasen is nergens zo mooi als in Jeruzalem – en dat is nu helemaal weg.
De patriarch zal alleen met een paar andere priesters de kerk binnengaan, is net bekendgemaakt. We kunnen het op video zien, net als de diensten die de priesters nu op internet zetten. De mensen zitten dan keurig opgemaakt en in zondagse kleren thuis te kijken, alsof ze naar de kerk gaan. Ik doe dat ook.
Gelukkig is het orthodoxe Pasen op de 19e april, na het joodse Pesachfeest. Misschien is het dan allemaal wat soepeler, zodat ik mijn ouders, die net buiten de muur in Oost-Jeruzalem wonen, bij een checkpoint kan ophalen en we met ons paasfeest tenminste bij elkaar kunnen zijn.’
naam: Enikö Regéczy
functie: secretaris internationale contacten Gereformeerde Kerk
woonplaats: Boedapest (Hongarije)
Enikö Regéczy - beeld
‘Ja, Pasen zal dit jaar totaal anders zijn. Ook ik heb nog nooit meegemaakt dat op Goede Vrijdag de kerken leeg blijven. Ook al zijn de diensten online, het is niet hetzelfde. In Hongarije wordt het aan de lokale overheden overgelaten regels te stellen. Nationaal is het adagium: doe wat nodig is, maar hinder de verkondiging en de deelname van gelovigen niet. Veel kerken zijn wel open, maar moedigen het bezoeken niet aan.
Kerken doen momenteel veel in Hongarije voor zieken, alleenstaanden en ouderen thuis. Mijn moeder van 92 is gereformeerd, maar was ooit luthers en zelfs vanuit die gemeente kreeg ze een cadeautje en de vraag of ze hulp nodig had. Mijn vader is 95. Beiden zijn fragiel en hardhorend. Ze wonen in een appartement naast het mijne, dus ik doe alle boodschappen, het liefst op de markt in de open lucht. Ze volgen het nieuws goed. Mijn ouders zijn bezorgd om mij, mijn zus en de kleinkinderen, maar niet bang. Ze zijn wel voorzichtig en ook wel wat bang dat mensen zich na een tijdje niet aan de regels houden.
Voor mij is het werk niet veranderd. Het internationale werk ligt stil, maar er is veel digitaal contact. En elke week corrigeer ik op kantoor de uitgave van Reformatus Lapja, het kerkblad. Ik neem de auto en mijd de metro en tram. In Boedapest zijn de parkeerregels opgeheven, en zelfs dat was alweer meteen een politieke discussie. De gemeente, in handen van de liberale oppositie, wilde het niet, maar de conservatieve nationale regering van Orbán drukte het door. Ik ben het weliswaar eens met de noodwetgeving nu, maar deel de zorg over het ontbreken van een eindtermijn en het mogelijk voor andere, politieke doelen inzetten van de volmachten die voor corona bedoeld zijn. Maar in de Europese media en het parlement wordt het allemaal sterk overdreven.
Sociaal is mijn leven wel beperkt nu. De bijbelstudie met mensen uit allerlei kringen is nu online en ik kan niet naar muziekuitvoeringen, de film of lunchen in een restaurantje. Dat is een gemis. Geestelijk ben ik niet in paniek. Apocalyptisch denken kun je ook op een rustige manier doen. Dit virus is “gewoon” een van de tekenen van de eindtijd, maar die waren er altijd al. Het is wel een reden om mijn geloof en het gebrek aan ijver daarin eens flink tegen het licht te houden. Je denkt toch na over je zonden en dingen die je verwaarloost. Ik zie dat ook om me heen; misschien is dat nog heilzaam.’
naam: Jeff Taylor
functie: docent politiek en geschiedenis Dordt College
woonplaats: Sioux Center (Iowa, VS)
Jeff Taylor - beeld Douglas Burg
‘Pasen heeft voor mij en mijn vrouw dit jaar iets speciaals. Kruisiging, opstanding en verlossing wordt een heel persoonlijk verhaal, ook al lijkt corona in ons plaatsje nog ver weg. Onze kerk is de Covenant Christian Reformed Church in Sioux Center. Als gemeenteleden hebben we een digitale liveverbinding en gebeurt er naast de diensten nog meer, denk aan extra activiteiten als gebed voor elkaar of iets qua ontmoeting. Het voelt nu allemaal vreemd aan, zeker omdat we hier in een kleine gemeenschap zitten en je elkaar vaak tegenkomt op straat, in de supermarkt en bij het benzinestation. Dat moet nu allemaal heel onnatuurlijk, op sociale afstand. Maar iedereen houdt zich eraan. Mijn vrouw Shirley is hoofd van de lokale bibliotheek. Zij gaat wel gewoon naar het gebouw, maar zij is de enige. Het uitlenen en terugbrengen van boeken gaat via een kast in de muur. Zelf ga ik soms even naar mijn kantoor op de universiteit, op Dordt College. Onze kinderen gaan er goed mee om.
Een straf van God is dit virus volgens mij niet; zo denk ik sowieso niet. Wel ben ik aan het puzzelen over de vraag wat God ons hiermee mogelijk zeggen wil. Voor de rest is er vertrouwen. Juist nu moeten we van genade leven. Die is groter dan welke ramp of ziekte dan ook en overwint ook onze zonden.
Dordt College begint hopelijk weer op 8 mei, alles gaat ook dan nog virtueel. Normaliter leven er 1500 studenten op de campus, nu is dat een tiende. En bovendien onder strikte regels. Eén studente is positief getest, maar zij zit bij haar ouders in Canada. Onze ‘president’ Erik Hoekstra en decaan Howard Wilson hebben van tijd tot tijd een digitaal woord voor onze gemeenschap, met studenten en docenten uit heel de Verenigde Staten.
Als het lang duurt, heeft corona in de Verenigde Staten ook politieke gevolgen. Bij de Democraten heeft presidentskandidaat Joe Biden zo veel kiesmannen binnen, dat hij moeilijk meer kan worden uitgedaagd. Zelf sta ik kandidaat voor de senaat van de staat Iowa, voor de Republikeinen. Ik zie mezelf als traditioneel conservatief en christelijk. Mijn tegenkandidaat heeft al opgegeven, dus in theorie woon ik vanaf november vier maanden per jaar in de hoofdstad Des Moines. Je krijgt een vergoeding voor het ‘state senatorship’, maar gelukkig kan ik docent blijven op Dordt. Dat is een prima plek om te wonen en te werken.’
naam: Debora Suparni
functie: directeur Sion Foundation
woonplaats: Salatiga (Indonesië)
Debora Suparni - beeld
‘Ik ben lid van de Gereja Kristen Jawa Tengah Utara (GKJTU), een christelijk kerkgenootschap op Noord-Centraal Java. Dat bestaat uit 62 lokale kerken met elfduizend leden. Op Goede Vrijdag houden we - normaal gesproken - een speciale dienst. Mensen worden weleens emotioneel, omdat we denken aan hoe Jezus heeft geleden en ons heeft gered. Tijdens de paasdagen zijn we gewend om vreugdevolle diensten te organiseren, waarbij we onze dank uitspreken voor zijn opstanding. Er worden liedjes gezongen door kinderen en jongeren.
Ter voorbereiding op Goede Vrijdag heb ik een dag gevast. Van zes uur ‘s ochtends tot zes uur ‘s avonds heb ik niet gegeten en geld gespaard voor een maaltijd op eerste paasdag. Pasen zie ik als een persoonlijk geschenk van God, een mogelijkheid om een nieuw en beter mens te worden. Ik had gestraft moeten worden voor mijn zonden, maar Jezus offerde zich op voor ons. Pasen betekent dus veel voor mij.
Dat we deze keer niet samen kunnen komen, maakt me verdrietig. De Indonesische overheid heeft bijeenkomsten van alle religies verboden, om verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Onze kerk heeft leden opgeroepen thuis te blijven tijdens Pasen. De dominee bereidt een preek voor die we kunnen luisteren met het gezin, om ons te bemoedigen in deze tijd. Diensten vinden thuis plaats en we gebruiken Zoom, Skype of WhatsApp. In een WhatsAppgroep delen kerkleden hun problemen, uitdagingen en gebedspunten.
Veel mensen maken zich grote zorgen. Het aantal besmettingen in Indonesië wordt dagelijks hoger en hoger, en dat beïnvloedt het leven van heel veel mensen. Patiënten proberen hun symptomen te verbergen, omdat ze bang zijn geïsoleerd te worden in het ziekenhuis of thuis. Daardoor raken juist meer mensen besmet. Het leven is stilgevallen. De straten zijn leeg. Mensen moeten thuiswerken, waardoor ze zich vervelen en sneller boos worden. Het nieuws maakt angstig. Arme mensen die hun dagloon kwijtraken, raken in de stress. We zijn vooral bang dat deze periode nog lang aanhoudt.
Kerkleden geven nu basisproducten zoals rijst en suiker aan arme mensen. We bemoedigen elkaar door foto’s te delen van hoe thuis aandacht besteden aan Pasen. Er is ook een talentenjacht georganiseerd, voor alle kerkleden. Iedereen mag filmpjes insturen om te laten zien hoe ze hun talenten inzetten tijdens Pasen. Ondanks alles moeten we positief blijven denken en dankbaar zijn dat gezinnen nu meer tijd met elkaar kunnen doorbrengen. Nu hebben we meer tijd om met elkaar te praten over God.’
