Samuel Lee bezoekt Groningers in aardbevingsgebied
Siddeburen
‘Ik heb deze bolletjes voor u, als teken van hoop.’ Samuel Lee houdt een potje met drie hyacinten in zijn handen. De migrantenpastor, tevens Theoloog des Vaderlands, is vandaag op bezoek in Groningen. In Luddeweer, Loppersum en Appingedam bezoekt hij slachtoffers van de aardbevingen.
‘Ik zal ze een plekje geven’, antwoordt Jannes Scheeres. Dankbaar neemt hij het cadeau in ontvangst. Voor hem is er daadwerkelijk hoop, want het nieuwe huis voor hem en zijn vrouw is volop in aanbouw. ‘We kijken nu vooruit’, zegt hij tijdens het gesprek steeds weer.
Ze wonen nu in een tijdelijk huis, dat veel kleiner is dan hun oorspronkelijke woning. Dat zou oorspronkelijk zijn voor één jaar, maar het zijn er ruim drie geworden. ‘Ik weet niet waarom, zeg het maar.’ Lee hoort bij elk bezoek de verhalen aan, over wat de aardbevingsschade met mensenlevens doet. Hij is aangeslagen.
Toen de woningstichting geen onderhoud meer pleegde, vertrouwden Jannes en zijn vrouw de zaak niet meer. Dat was vier jaar geleden. Al snel kwam er bericht, dat ze hun huis gingen afbreken. ‘Dat is wel schrikken.’ De meubels zijn al jaren grotendeels in opslag en de huisraad staat in dozen.
‘Mijn vrouw heeft psychische problemen gehad, stress, hoge bloeddruk. Ze kon er niet meer tegen.’ Daarnaast worstelen ze met hun kleine tijdelijke huis. ‘We kunnen hier geen verjaardagen of feestdagen vieren. De kleinkinderen kunnen niet blijven logeren.’
Foto’s van de sloop van hun huis hangen in de krappe woonkamer aan de muur. Het deed pijn, vertelt Jannes, want in dat huis zijn hun kinderen geboren en opgegroeid. De aardbevingsproblematiek heeft ook spanning in hun huwelijk gebracht. ‘We staan soms samen in onze kleine keuken’, vertelt hij ter illustratie. ‘Er is niet genoeg ruimte.’
‘kom eens langs’
‘Er zijn ook mensen die helemaal geen huis hebben, dat weet ik ook wel’, zegt Jannes. Samuel Lee springt daar meteen op in: ‘Daar ben ik tegen. Pijn is pijn. In Amsterdam hoor ik dat ook weleens, dat mensen zeggen: er zijn nog wel ergere dingen in de wereld. Maar je kunt ellende niet vergelijken. Ik kan niet voelen wat u voelt.’
Lee, voorganger van de Jesus Christ Foundation Church in de Bijlmer, heeft een gevolg meegenomen. Drie mensen uit zijn gemeente, onder wie zijn zoon, zijn ook mee naar Groningen. En Mark de Jager, de Jonge Theoloog des Vaderlands, is present. Overdag zijn er diverse bezoeken, georganiseerd door Klaas Boer uit Siddeburen. Hij nam contact op met Lee toen hij in november in de krant las dat de voorganger naar Groningen wilde komen. ‘s Avonds sluiten ze het bezoek af met een forumdiscussie.
Lee vraagt aan elke gastheer en -vrouw of ze een boodschap hebben voor de rest van Nederland. Dan blijkt dat er een sterk gedeeld sentiment is. ‘Kom eens op bezoek’, antwoordt het echtpaar van het derde bezoek. Zij willen liever niet met hun naam in de krant. ‘Zouden ze in Amsterdam doorhebben wat hier speelt?’ vraagt Jannes.
murw
De meest heftige schade is zichtbaar bij het eerste bezoek. Anne van der Wielen leidt de mensen door de schuur, naar de keuken van haar boerderij. Het huis in Luddeweer is zwaar beschadigd en gestut.
‘Er zijn achttien blokken steen uit ons huis gezaagd voor onderzoek’, vertelt Anne. ‘Dat kostte 45.000 euro, maar het onderzoek is zoekgeraakt. Kwijt, in de Cloud, vertelden ze.’ Zeven jaar geleden begon haar traject om de schade aan haar huis vergoed te krijgen. In 2014 zou het opgelost worden, maar begin 2020 is er nog steeds geen definitieve deal.
‘Daarom mag ik nog met jullie praten’, vertelt Anne. ‘Want mensen die een overeenkomst hebben gesloten, mogen daar niets over zeggen.’
Ze zit al jaren klem. Als ze zelf schade gaat herstellen, kan ze de kosten niet vergoed krijgen. ‘Maar nu ik zo lang niks heb gedaan, krijg ik het verwijt dat ik mijn huis niet goed heb onderhouden.’
De NAM moet in principe de schade vergoeden, zo simpel leek het in het begin. Maar in de loop der jaren is er een wirwar aan organisaties ontstaan, de ene helft met als doel mensen te ontmoedigen, de andere helft met als doel mensen juist te ondersteunen.
Van der Wielen vertelt over de overheid en de NAM: ‘Ik hoor van iemand van Stut en Steun, een organisatie die mensen helpt, dat ze de mensen alleen maar murw willen maken. Zodat ze tekenen en het klaar is.’
Waarschijnlijk willen ze haar huis gaan versterken met stalen balken. ‘Zodat het lang genoeg overeind blijft om te kunnen vluchten’, licht Van der Wielen toe. ‘Je moet minimaal tien minuten hebben om buiten te komen. Bevingen van 2 of 3 op de schaal van Richter hebben al veel schade veroorzaakt. Ze zeggen dat er in de toekomst nog een van 5 kan komen.’
Als Van der Wielen hoort dat Samuel Lee uit Amsterdam komt, zegt ze nuchter: ‘Ach, jullie hebben de Noord-Zuidlijn.’
krantenpapier
‘Je hoort dat mensen zijn gescheiden door de spanningen’, vertelt de man in het derde huis. Ze hebben een rijtjeswoning in Appingedam, met op diverse plekken scheuren, verzakkingen en lekkages.
Een paar weken geleden hebben ze het verkocht. ‘Projectontwikkelaars vinden dit lucratief, omdat je hier een nieuw huis mag neerzetten.’
Er zijn mensen overleden door de aardbevingsschade, schat dit echtpaar in. Samuel Lee vertelt na dit bezoek dat dit wat hem betreft mensenrechtenschendingen zijn. De OESO, een economisch samenwerkingsverband van westerse landen, maakt zich ook zorgen over de mensenrechten in Groningen. Dat bleek vorig jaar.
‘Bij de laatste beving zag je de tegels op de stoep golven’, vertelt de man. ‘Ik was daar best van onder de indruk.’ Zij: ‘Een andere keer was er een enorme knal.’
Het echtpaar voelt zich niet gehoord door de NAM en de politiek. Zij: ‘Ze beloven veel, maar maken het niet waar.’ Hij: ‘Alles wat ze doen voelt als een zoethoudertje.’
Zij: ‘Soms voelt het alsof het Noorden achter krantenpapier zit. “Het is toch maar het Noorden.” Maar in het westen koken ze van ons gas.’ <
