Krimpende kerken doen meer aan armoedebestrijding
Kerken en diaconale organisaties trokken vorig jaar ruim 40 miljoen uit voor de bestrijding van armoede, 10 miljoen meer dan in 2009. ‘De drempel om bij de kerk aan te kloppen is lager geworden.’
Den Haag
Dit blijkt uit het rapport van het samenwerkingsverband Knooppunt Kerken en Armoede, dat vandaag in Den Haag wordt overhandigd aan staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Tamara van Ark.
Het precieze bedrag dat kerken en diaconale organisaties in ons land in 2018 aan armoedebestrijding besteedden, was 40,7 miljoen.
De financiële hulp is, samen met het aantal uren diaconaal vrijwilligerswerk, gestegen ten opzichte van voorgaande jaren.
Terwijl veel kerken zelf in ledental krimpen, neemt de hoeveelheid diaconale hulpvragen bij kerken toe.
De grootste groep hulpvragers waren in 2018 vluchtelingen en asielzoekers. Dat is een verandering ten opzichte van 2012, toen ‘mensen zonder betaald werk’ het vaakst aanklopten bij de kerk.
Een andere groep die in de afgelopen zeven jaar groter is geworden, zijn de gezinnen met één kostwinner.
doolhof van bureaucratie
De meest voorkomende redenen voor diaconale hulp zijn schuldenproblematiek, een langdurig laag inkomen, onvoorziene uitgaven, wachttijden bij toekenning van uitkeringen en vastlopen in loketten van meerdere instanties.
Volgens Meta Floor, projectleider van het onderzoek en specialist Armoede in Nederland bij Kerk in Actie, is er een tweeledige reden voor de toename in diaconale hulp. ‘Niet zozeer de armoede neemt toe, maar het doolhof van de bureaucratie wordt ingewikkelder, waardoor het lastiger wordt om uit de armoede te komen’, vertelt ze. ‘Aan de andere kant is de drempel om bij de kerk aan te kloppen lager geworden; het lijkt dat het taboe op armoede iets minder wordt. Ook kerken zélf durven het bespreekbaarder te maken.’
Tachtig procent van de kerken is proactief bezig met armoedebestrijding in Nederland. Onder andere inloophuizen krijgen vaker steun van diaconale organisaties, door geldbedragen of tijd. Vanaf 2009 is deze hulp met twee miljoen gestegen naar ruim drie miljoen euro in 2018.
bezemwagen
De toename van de hulpverlening heeft een nare bijsmaak, vindt Floor. De mythe van de zelfredzame burger is heel groot, is de conclusie van het rapport.
‘Als kerk worden we de bezemwagen van de overheid’, zegt Floor. ‘Het is onze roeping als kerk er voor de minder zelfredzame mensen te zijn, maar er ontstaat een probleem nu de overheid rekent op de kerk als bezemwagen.’
Floor hoopt dat het rapport niet alleen de landelijke overheid bereikt, maar dat kerkelijke gemeenten met het rapport in de hand ook in gesprek gaan met hun lokale overheid.
Sinds 2002 doen de gezamenlijke kerken en diaconale organisaties elke drie jaar onderzoek naar hulpverlening door diaconieën, parochiële caritasinstellingen en andere kerkelijke organisaties in Nederland.
Het nieuwe rapport wordt vandaag in de hofstad aangeboden aan de staatssecretaris door vertegenwoordigers van de grootste twee kerkgenootschappen in Nederland, de rooms-katholieke bisschop van ’s-Hertogenbosch, Gerard de Korte, en scriba René de Reuver van de Protestantse Kerk.
