Onderzoek naar charismatische vernieuwingsbewegingen in Nederland

Amsterdam

De onderzoeksplaats heet Charismatic and Pentecostal Christianity. Waarom een Engelse naam?

‘Het is moeilijk in het Nederlands aan te duiden om welke groepen het gaat. Voor christianity is geen goed Nederlands alternatief. Het woord beweging veronderstelt afbakening van een groep, terwijl de invloed van het pinkster- en charismatische denken ook in de traditionele protestantse kerken te vinden is. De naam moest ook kort en krachtig zijn.’

De Charismatische Werkgemeenschap Nederland betaalt mee. Wat is dat voor organisatie?

‘Dat is een vernieuwingsbeweging uit de jaren zeventig, opgericht door theologen uit de Nederlandse Hervormde Kerk en de Gereformeerde Kerken in Nederland, opgegaan in de Protestantse Kerk. Zij kwamen in aanraking met het gedachtegoed van de pinksterbeweging – denk aan gaven van de Geest als spreken in tongen, genezing en profetie. Sinds haar oprichting bezint de werkgemeenschap zich op deze onderwerpen. Ik ben van plan al die artikelen en ander materiaal op een website te plaatsen. Veel vragen die nu leven over met name de bijzondere gaven van de Geest zijn al eens doordacht.’

Wat gaat u onderzoeken?

‘Mijn voornemen is de komende jaren charismatische conferenties te bezoeken. Ik wil aan de hand van interviews in kaart brengen wat de invloed is op het geloof van de bezoekers en de kerken. Het belang van het instituut kerk neemt af, mensen voelen zich vrij hun inspiratie op allerlei plekken op te doen. Betekent het bezoeken van een charismatische conferentie dat ze zich meer gaan inzetten voor hun kerk, of komen ze er juist losser van te staan? Ook ga ik naar de invloed van de charismatische theologie kijken. Op een conferentie kan gezegd worden dat God altijd wil genezen, terwijl in de kerk van een bezoeker, vanuit een gereformeerde theologie, de nadruk wordt gelegd op de vrijmacht van God. Daar kan spanning ontstaan.’

Hoe groot is de invloed van de charismatische beweging in Nederland?

‘De CWN is een bescheiden groep gebleven. Hun conferenties trekken gemiddeld zeshonderd mensen. New Wine, dat veel mensen uit de kleine gereformeerde kerken trekt, is inmiddels veel groter. Binnen het Evangelisch Werkverband binnen de PKN vindt een charismatisering plaats. We kunnen er niet omheen dat de charismatische beweging steeds meer invloed krijgt binnen de kerken.’

U bent opgegroeid in een Pinkstergemeente. Kunt u voldoende afstand bewaren tot uw onderzoeksobject?

‘Eerlijk gezegd denk ik dat het een voordeel is dat ik de charismatische wereld van binnenuit ken. Binnen de antropologie, de wetenschap die het menselijk gedrag bestudeert, is het tegenwoordig legitiem je eigen ervaringen in te brengen. Ik kan mij goed inleven wat charismatische conferenties kunnen doen met mensen. Het is wel zaak te blijven reflecteren op je eigen rol als onderzoeker.’