'Gebedsgenezing is onbewust uit de kerk verwijderd’

Harderwijk

Voor Hans Maat, directeur van het Evangelisch Werkverband in de Protestantse Kerk (PKN), liggen de zaken ten diepste eenvoudig: ‘Mijn hart verheugt zich als ik God zichtbaar en tastbaar bezig zie.’ Daarom wil hij de motor zijn van een beweging die meer aandacht vraagt voor gebedsgenezing, zalving door de Heilige Geest en andere bijzondere Geestesgaven. Eronder schuilt een tweede verlangen. ‘Onze missie is: mensen in de Protestantse Kerk leren ook gevoelig te zijn voor de stem van de Heilige Geest.’

Tegen die nadrukkelijke aandacht voor de Geest zijn veel bezwaren mogelijk, erkende hij. ‘Binnen onze protestantse traditie vinden we dit erg lastig. Het kan scheiding brengen in je gemeente, via het gebed kun je makkelijk manipuleren.’ Toch is er volgens hem geen alternatief. ‘Paulus gebiedt het in 1 Korintiërs 14: Jaag de liefde na en streef naar de gaven van de Geest, vooral naar die van de profetie.’ Bovendien: ‘De Protestantse Kerk is geen plezierjacht maar een reddingsboot.’ Het is voor Maat alle hens aan dek nu de kerk drastisch krimpt.

reeds en nog niet

Hij zei dit alles aan het eind van een intensieve theologenconferentie die maandag een dag lang een breed gezelschap van meer dan tweehonderd dominees, kerkelijk werkers en studenten van de straat hield. Pinkstervoorgangers liepen er rond, evengoed vrijgemaakte en Gereformeerde Bondsdominees. In de Regenboogkerk aan de rand van Harderwijk bezonnen ze zich op de veelbesproken conferentie There is More (‘Er is meer’) die het Evangelisch Werkverband in september hield. Op die conferentie was nogal wat kritiek gekomen: hoofdspreker Randy Clark had een omstreden achtergrond in de zogeheten Toronto-blessing, een opwekking binnen de pinksterbeweging met mensen die in de Geest ‘vielen’ of ‘schudden’. Verder was er het risico van pastorale brokken bij zo veel nadruk op gebedsgenezing, wanneer mensen ziek bleven.

De theologenconferentie ging over veel meer dan gebedsgenezing. Een kernpunt ging terug op het aloude model ‘reeds en nog niet’: het koninkrijk van God is er ‘reeds’ door Christus’ overwinning aan het kruis, tegelijk is Gods vrederijk ‘nog niet’ aangebroken. New Wine-medewerker Ronald Westerbeek vond bij Clark het gevaar dreigen dat te veel nadruk op het ‘reeds’ ligt. Als genezing uitblijft, is dat dan snel het gevolg van geestelijke strijd of een gebrek aan geloof.

Maar te veel op het ‘nog niet’ leunen is evenmin gezond, waarschuwde dominee David ten Voorde van de hervormde gemeente in Nunspeet. Dat is al snel een excuus om niets te doen. Daarvan toonde zich in de Regenboogkerk niemand voorstander, het is wel staande praktijk in veel traditionele kerken. Volgens Ten Voorde worden er ‘meer mensen genezen als we het proberen dan als we het niet proberen’. Daarbij geldt wat hem betreft als uitgangspunt ‘de standaard dat Gods hart vol genade en medelijden is. We gebruiken te snel de huidige situatie als standaard, we hebben gebedsgenezing onbewust uit de kerk verwijderd.’

gezondheidscultus

Theologe Miranda Klaver waarschuwde dat ze persoonlijk is stukgelopen op een theologie ‘waarin geen antwoorden zijn als genezing of heling uitblijft. Wie grote woorden spreekt over wonderen en tekenen moet ook durven spreken over het lijden in ons bestaan, en de kwetsbaarheid van ons leven.’

Bovendien: het fitte, perfecte lichaam heeft in de wereld om ons heen een afgodische status. ‘Als we genezing hierop toespitsen, in hoeverre gaan we dan mee in de gezondheidscultus van onze moderne cultuur?’

Waar Klaver is opgegroeid in de pinksterbeweging met als adagium, als iemand niet genas, dat het ‘aan God niet kan liggen’, zo groeide Gereformeerde Bondspredikant Gerrit Vreugdenhil op in een wereld waarin alle nadruk op de ‘Woordverkondiging’ lag, het uitleggen en onderwijzen vanuit de Bijbel. Nu is dat één van Paulus’ lijnen, maar niet de enige, zei hij. Hem is opgevallen hoezeer het werk van Paulus gepaard ging met kracht en wonderen en ook dat hij dit leven met de Geest christenen op het hart drukt. ‘Het is verbijsterend dat een essentieel punt – en zo’n integraal onderdeel van Paulus’ werk – zo naar de achtergrond is geraakt.’

Het is een van de redenen dat het Evangelisch Werkverband vasthoudt aan de ingezette lijn: september dit jaar is er een tweede There is More-conferentie en opnieuw is Randy Clark van de partij. Met ditmaal een ‘charismatische calvinist’ aan zijn zijde, vertelde Maat. Voorganger Sam Storms uit Oklahoma is uitgenodigd, iemand die van binnenuit de bezwaren tegen ‘meer van de Geest’ kent. <