'De collectezak volgen op de beamer gaat te ver'

Zeist

‘De onzekerheid is groot’, beaamt Daan van Heteren van Kerkomroep.nl, een platform voor het online volgen van kerkdiensten. ‘Kerken weten vaak niet wat ze wel of niet mogen uitzenden bij de audiovisuele opname van een dienst. Toch groeit de behoefte om een dienst op afstand of op een later tijdstip mee te beleven. Niet alleen bij ouderen voor wie het lastig is naar de kerk te gaan, of in zorginstellingen; ook jongeren die op zondag moeten werken, willen vaker via internet “naar de kerk”.’

Het zijn vrijwel uitsluitend mannen die deze zaterdag de bijeenkomst over audiovisuele toepassingen in Zeist bijwonen. Toch is hun belangstelling niet alleen gericht op de technische kant; Van Heterens workshop over privacy zit vol. ‘We moeten niet te krampachtig zijn over de privacywetgeving’, stelt een bezoeker. ‘Zolang de afspraken maar duidelijk zijn’, reageert Van Heteren.

Kerktelevisie grijpt dieper in op de privacy dan geluidsopnames, benadrukt hij. ‘Kerkgangers zijn veel minder anoniem. Dat moeten beam- en camerateams zich realiseren. In een kerkdienst volgde een jonge beamist de collectezak; de eerste keer was dat grappig, maar al snel volgden klachten van gevers die in beeld kwamen. Want het bleek mogelijk te zien wat zij in de zak deponeerden.’

helderheid geven

Bij kerk-tv kan openheid over communicatiegebruik en toestemming van betrokkenen veel weerstand wegnemen, zegt Van Heteren. ‘Alles filmen is fijn voor de mensen thuis, maar weet een predikant dat hij in beeld kan komen? Niet zelden denken kerkgangers dat die camera aan de muur of zoldering een bewakingscamera is. In een kerkgebouw moet daarom een bordje hangen dat wijst op cameragebruik voor uitzendingen. En geef aan waar in de kerkzaal niet gefilmd wordt.’

Ook op andere manieren kan een kerk maatregelen nemen om de privacy te beschermen, bijvoorbeeld met een inlogcode of alleen op verzoek beelden beschikbaar te maken, bijvoorbeeld bij een rouwdienst. Toch hoeft de poort niet zo hard op slot. Van Heteren: ‘Als een kerk goed uitlegt waarom zij diensten openbaar uitzendt, raken mensen eraan gewend. Bij een kerkdienst hóren voorbede of het noemen van namen – dat weten kerkleden. Maar enig overleg, zeker bij een uitzending, blijft altijd nodig.’

Een vuistregel is dat camera- of beamteams beseffen dat een kerk openbare ruimte is, maar geloof belijden een privézaak. Van Heteren: ‘Dus let er bij doop of avondmaal op wat je uitzendt; niet iedereen vindt het plezierig om close-up in beeld te komen. Op de rug filmen mag daarentegen wel. Daarnaast is het verstandig te zorgen voor een bezwaarloket om klachten op te vangen.’

kansen

Behalve dat kerken hun koudwatervrees tegen kerk-tv overwinnen, liggen er ook kansen, meent Thomas Ravenshorst van het Zwolse bedrijf Backstage AV. Uit eigen onderzoek bij tweehonderd kerken blijkt dat zij per dienst gemiddeld twintig tot dertig kijkers trekken. ‘Patiënten, bejaarden, maar ook jonge ouders die wegens kleine kinderen niet naar de kerk kunnen komen.’

Zijn collega Richard Bredewold beaamt dat tv-uitzendingen zorgen voor grotere betrokkenheid. ‘Veel mensen willen vanuit hun ziekenhuisbed of op een verre camping kunnen meegenieten van een dienst. Tegelijk biedt dit kansen voor evangelieverkondiging. Iemand vertelde me dat hij nog nooit een kerk van binnen had gezien, maar door kerk-televisie uiteindelijk toch eens was binnengestapt.’ <