Contouren van een herenigde kerk
Amersfoort
Als de Nederlands Gereformeerde Kerken en de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt in 2023 weer één worden, hoe moet die kerk er dan uitzien? Rond die vraag heeft de regiegroep die dat herenigingsproces leidt, een visiedocument geschreven. Kerkleden mogen nu reageren.
In het najaar van 2017 werd het verlangen uitgesproken dat de kerken, die in 1967 door een scheuring uiteengingen, weer één worden. Dat moet in 2023 gedaan zijn. Voorzitter van de regiegroep Ad de Boer: ‘Je kunt dit zien als de basis van een soort mission statement van de nieuwe kerk.’
Wat is de functie van deze tekst?
‘Het is een werkdocument, bedoeld om het gesprek over de hereniging op gang te helpen in gemeenten. Er komt een nieuwe kerkorde aan, maar dat is vooral iets voor fijnproevers. Die raakt naar zijn aard niet de harten van kerkmensen. We vonden het als regiegroep goed om met een stuk te komen dat de geestelijke contouren schetst van de nieuw te vormen kerk. Dit is daar het begin van. We gaan het land in om op zestien avonden reacties te verzamelen.’
Bent u niet bang dat de reacties alle kanten op gaan?
‘Als iedereen reageert, hebben we een luxeprobleem. Dat zou een teken zijn dat de hereniging leeft. Dan roepen wij halleluja. Vanaf het begin hebben we gezegd dat we niet in een ivoren toren willen werken en van daaruit documenten willen droppen op de Landelijke Vergadering (de kerkelijke vergadering van de Nederlands-gereformeerden) en de Generale Synode (van de vrijgemaakt-gereformeerden). We willen kerkmensen zo veel mogelijk laten meedenken.’
Vaak geldt: hoe meer mensen meeschrijven, hoe vager de tekst. Geldt dat hierbij niet?
‘Dat is altijd een gevaar. Als één persoon uit de grond van zijn hart iets schrijft, is eerder zonneklaar wat hij ermee bedoelt, dan wanneer je dat met meer mensen doet. Maar het verbazingwekkende is dat er veel eenduidigheid was onder de mensen die hierover meedachten. We hebben in oktober als regiegroep gebrainstormd en zijn vervolgens met zo’n veertig theologen, ambtsdragers en kerkleden in gesprek gegaan. We hoefden geen kunstige formuleringen bij elkaar te vegen. Het was heel helder wat de essentiële punten waren.’
Het doel is gesprek op gang brengen, en dan?
‘Het tweede doel is de definitieve tekst volgend jaar aan te bieden als gespreksdocument voor beide kerkelijke vergaderingen en de gezamenlijke vergaderingen die in 2020 worden gehouden. Het is geen nieuw belijdenisgeschrift, maar we willen dat het meer wordt dan drie kantjes tekst die ergens in de archieven belanden.’
Is het te vergelijken met een bestaand document?
‘Het enige dat in de buurt komt, is de preambule van de Nederlands-gereformeerde kerkorde. Deze tekst is niet bedoeld als voorwoord van de nieuwe kerkorde, maar er worden wel wat principiële lijnen getrokken.’
Jullie schrijven in de tekst zelf al: wat boeit het, zo’n naambordje op de deur? Is dat geen legitieme vraag?
‘Die vraag leeft. Veel mensen voelen zich verbonden met de plaatselijke kerk en hebben weinig met het kerkverband. Dat leeft nu sterker dan twintig jaar geleden, en dat is begrijpelijk. Toch geven we aan dat de kerk meer is dan je plaatselijke gemeente. Je hebt elkaar nodig. Soms komt dat besef naar boven. Bijvoorbeeld tijdens het kerkasiel in Den Haag. Ik hoor hervormde of gereformeerde mensen zeggen: dat is mooi wel mijn Protestantse Kerk in Nederland die dat organiseert. Kennelijk is er op zo’n moment iets gaande wat het plaatselijke overstijgt en kunnen mensen zich identificeren met het landelijke kerkverband.’
Onder vrijgemaakt-gereformeerden is nu veel discussie over de vrouw in het ambt, homoseksualiteit en hermeneutiek. Waarom staat daarover niets in de tekst?
‘Over die thema’s wordt al op andere plekken gepraat. Over vrouwelijke ambtsdragers is al een besluit genomen en worden revisieverzoeken ingediend. Over homoseksualiteit bezint een studiegroep zich met vrijgemaakt-, Nederlands-, en christelijk-gereformeerde leden. Daar hoeven wij verder niets van te vinden.’
Jullie schrijven over het gezag van de Bijbel. Onder sommige vrijgemaakten leeft de indruk dat dat juist afbrokkelt in de kerk. Wat kunnen zij met zo’n tekst?
‘Daarover worden al veel gesprekken gevoerd in de kerk. Wij kunnen dat soort discussies niet oplossen. Daar is de tekst van dit visiedocument ook niet voor geschreven. Wij zouden het geweldig vinden als gemeenteleden zich hierin kunnen vinden.’
