Gemeenschap der heiligen per app

Deventer – Groningen

Het aantal aanbieders van kerk-apps (betaald of gratis) is op één hand te tellen: Scipio, kerkSPOT, chrch en Donkey Mobile (vanaf komend najaar), naast de meer op collecteren gerichte apps van SKG en Givt.

Tot voor kort zat daar ook nog de app Protestant bij. Maar op 1 maart trok aanbieder Marcel Holl van het bureau voor geloofscommunicatie De Zalige Zalm uit Deventer na vier jaar pionieren de stekker eruit. ‘Misschien waren we te vroeg met onze applicatie. Het loonde in ieder geval niet, omdat er onvoldoende gebruikers waren’, zegt Holl. Hard bewijs dat de belangstelling voor kerk-apps groeit, heeft hij niet. ‘Het feit dat wij als aanbieder zijn gestopt, zegt genoeg. Veel hangt af van welke diensten een aanbieder met zijn app verleent en tegen welke prijs.’

Het huidige aanbod verschilt flink in kwaliteit, functies, prijs en gebruiksgemak, weet Holl. ‘Met de ene app kun je alleen online doneren, met de andere kun je nieuwsberichten delen en bij de derde moet een gebruiker eerst inloggen om bijvoorbeeld een gebedsverzoek door te geven.’ Een kerk-app kan een waardevolle aanvulling vormen op gangbare communicatiekanalen als parochieblad of kerkelijke website, meent hij. ‘Zo kun je bijvoorbeeld toch bij de uitvaart van een dierbaar kerklid zijn en mis je niet die gemeentevergadering over vluchtelingen.’

weerstand

De digitale collectezak is voor app-gebruikers belangrijk, vertelt Martijn van Houten, marketingmedewerker bij Hagru, het Groningse bedrijf dat de kerk-app Scipio maakt. ‘Kerkgangers hebben bijna nooit meer kleingeld op zak. Bij digitaal collecteren echter gaan de opbrengsten in de meeste gevallen omhoog. En dat is lang niet het enige. Met de app heb je de hele gemeente in je broekzak, via een digitale ledenlijst die qua privacy veiliger en actueler is dan het traditionele overzicht op papier. Je kunt met een app doelgericht communiceren, agenda’s koppelen of meldingen doen. Er zijn kerken die dagelijks een bijbeltekst delen.’

Volgens hem valt het met weerstand onder kerkgangers erg mee. ‘In het begin overheerst de scepsis, maar als kerkgangers de voordelen zien, groeit het enthousiasme. En wie niet al zijn persoonlijke gegevens in de ledenlijst wil, kan die eenvoudig aanpassen bij de instellingen van de app. Als je het nut goed uitlegt, gaan mensen overstag.’

Mobieltjes zijn overal aanwezig, benadrukt Henrik Wienen van Donkey Mobile in Bodegraven. Hij werkte als accountmanager bij een bedrijf dat apps ontwikkelt voor grote onder­nemingen. ‘Voor steeds meer dingen die we doen, gebruiken we de telefoon. Om naar muziek te luisteren, te sporten of te reizen, gebruiken we apps als Spotify, Runkeeper of Uber, met technologie die aan hoge eisen voldoet. In kerken zijn het vooral vrijwilligers die een hoop tijd en energie steken in een website, maar niet in een centrale app.’

Als hij zelf in de kerk zit, merkt Wienen dat kerk-apps vaak alleen voor online collecteren worden gebruikt. ‘Daar zitten knappe oplossingen tussen. De technologie is geschikt voor kerken, maar wat ik bij kerken zag, voldeed echter bij lange na niet aan de standaarden die in het bedrijfs­leven gelden. De aanpak was niet ­gericht op het vormen van een community (gemeenschap). Dat prikkelde me. ’

Omdat hij geloofde dat het beter kan, begon Wienen met twee vakgenoten Donkey Mobile. Komend najaar wil hij een hooggekwalificeerde kerk-app uitbrengen die meer biedt dan online doneren of digitale liedbundels. ‘Met onze technologie moet iedere kerk in staat zijn een eigen app te maken en een community te vormen waarvan gebruikers zeggen “wauw, is dit van mijn kerk?”. De app moet soepel en gebruiksvriendelijk zijn.’

Voorzover adviseur Holl weet, zijn er geen kerk-apps met reclame-uitingen. ‘De gemiddelde kerkganger zit daar helemaal niet op te wachten, want dan voelt zo’n app al gauw te commercieel aan.’ Maar Scipio-woordvoerder Van Houten sluit reclame niet uit. ‘Een kerk kan zelf een banner maken, of reclame voor een goededoelenorganisatie opnemen of van een lokale ondernemer. Op die manier kan de kerk extra inkomsten krijgen.’

Wienen gelooft dat kerk-apps een middel kunnen zijn om een plaatselijke kerkgemeenschap hechter te maken. ‘Bij de recente aanslag in Utrecht, bijvoorbeeld, zijn mensen op zoek naar een uitlaatklep, naar troost of een verklaring. Een predikant zou dan een notificatie kunnen sturen, een bericht dat gebruikers van die app ontvangen, om aan te kondigen dat hij er zondag in zijn preek aandacht aan zal geven. Dat is immers vanouds de rol van de kerk: inspiratie leveren en een gemeenschap zijn. Daarnaast kan een app een praktisch hulpmiddel zijn voor agendering en collecteren.’

Zo kan volgens Wienen een app bijdragen aan betrokkenheid op elkaar. Eigenlijk is een app niets nieuws, zegt hij. ‘Het sluit aan bij een bestaande beleving. En zoals we dat verwachten bij gebruik van Instagram of Facebook, moet ook een kerk-app soepel werken. Want zodra een app hapert, dreigen gebruikers af te haken.’

Maakt de digitalisering het contact in de kerk niet onpersoonlijker? Vroeger belde de ouderling nog om een huisbezoek af te spreken, nu stuurt hij een datumprikker rond. Wienen nuanceert dat beeld door de kerk-app te vergelijken met andere ­succesvolle apps.

‘Ik zou graag willen dat de app Runkeeper in mijn plaats zou gaan hardlopen. Maar dat gebeurt niet: ik moet nog steeds zelf naar buiten, door de regen hollen en zelf de discipline opbrengen om te trainen. De app maakt de sportieve ervaring rijker, geeft informatie hoe snel ik loop en stuurt een pushbericht om me te motiveren – maar het blijft nog steeds hetzelfde hardlopen. En ook Spotify bedenkt geen nieuw symfonie van Mozart, maar maakt bestaande muziek toegankelijker. Zo hoort ook een kerk-app te werken.’

uitdraai of printje

Drijft het toenemend app-gebruik digibeten, de generatie die de handen al vol heeft aan e-mail of de groep die een gruwelijke hekel heeft aan smartphones, niet in het isolement? Zo somber ziet Van Houten het niet in. ‘Op dit moment zijn er zeker mensen die er niet aan willen. Die krijgen dan een uitdraai of een printje. Maar als we een aantal jaren verder zijn, dan weten we niet beter. De app heeft de toekomst, zeker ­weten.’ <