Waarom kiezen Nederlanders voor een Engelstalige kerk? ‘De liederen bevatten meer schoonheid’
Engelstalige kerken in Nederland zijn populair onder Nederlandstalige gelovigen, blijkt uit onderzoek van taalwetenschapper Elise Alberts. Wat is de aantrekkingskracht van de Engelse taal op Nederlandse gelovigen?
De Engelse taal helpt Nederlandstaligen om weer bewust om te gaan met religieuze termen, zegt Elise Alberts.
(beeld Hielco Kuipers)Leiden
De Nieuwe Kerk in Den Haag had jarenlang geen functie meer als kerk, maar werd gebruikt voor onder andere concerten. Toch weet een Engelstalige kerk de afgelopen jaren iedere zondag dit gebouw weer te vullen. En niet alleen in Den Haag is de interesse in Engelstalige kerken de laatste jaren gegroeid. Engelstalige kerken in Nederland blijken verrassend snel te groeien, concludeert Elise Alberts, die onderzoek doet naar de invloed van taal in de maatschappij. Nog opvallender is dat veel mensen die het Nederlands als moedertaal hebben, zich aangetrokken voelen tot deze kerken. Uit onderzoek van Alberts onder elf kerken in Nederland blijkt dat gemiddeld ongeveer 40 procent van de leden in Engelstalige kerken bestaat uit mensen met het Nederlands als eerste taal. Deze cijfers waren het startpunt van haar onderzoek naar waarom steeds meer Nederlanders kiezen voor een Engelstalige kerk.
ouderwetse taal
Taal blijkt van heel grote invloed te zijn op de keuze van deze kerkgangers. ‘Interessant daarbij is dat veel van de mensen die ik gesproken heb, aangeven dat ze voorheen naar een Nederlandse kerk gingen, maar die beschrijven als strikt, ouderwets en kortzichtig. De termen die in Nederlandstalige kerken voorbijkomen, hebben een negatieve nasmaak gekregen. Voor hen spreekt de Engelse taal veel meer aan.’
‘Door een soms strenge Nederlandstalige, religieuze opvoeding zijn sommige termen hol geworden. Het helpt de ondervraagden deze nu in een andere taal terug te horen in de kerkdienst - en zo weer bewust om te gaan met religieuze termen’, legt Alberts uit. Ook zeggen ze dat de Engelse taal hen helpt om dichter bij het gevoel van bijbelse woorden te komen. ‘Neem het woord rechtvaardigheid. Een respondent gaf aan dat dit vrij hard, bijna veroordelend aanvoelt. Het woord righteousness roept dan zachtere gevoelens op.’
Ook blijkt er veel kritiek te zijn op het ‘platte’ karakter van de Nederlandse taal. Vier op de vijf mensen in Engelstalige kerken geven aan Engelse aanbiddingsnummers te verkiezen boven Nederlandse liederen. ‘Deze liederen bevatten meer schoonheid, maar er heerst ook een sterke afkeer tegens de Nederlandse versies van bijvoorbeeld Opwekkingsnummers omdat deze vertalingen vaak tekortschieten.’
De afkeer van vertalingen komt ook op andere punten terug. Veel respondenten blijken de Engelse taal meer toereikend te vinden. Zij geven aan dat het Engels voor sommige religieuze termen meer woorden heeft. ‘Neem bijvoorbeeld een woord als genade. In het Engels kan dit vertaald worden als grace én als mercy, waaraan vanzelfsprekend verschillende connotaties vastkleven.
meer ruimte
Respondenten geven dan ook aan meer ruimte te ervaren in de Engelse Bijbel ten opzichte van de woordenschat en stijl van de Nederlandse taal, waardoor de mogelijkheid om persoonlijk contact te maken met God wordt vergroot.’
Interessant is dat het Engels bij het maken van contact met God niet gebruikt wordt als het echt persoonlijk wordt. Bij echt intieme momenten in geloof, zoals het persoonlijk gebed, grijpt driekwart van de Engelstalige kerkgangers toch weer terug op het Nederlands.
Alberts: ‘Hoe intiemer de geloofsbeleving, hoe dichterbij het komt - hoe meer mensen terugvallen op de taal waarin ze kwetsbaar zijn. Het is een interessante conclusie dat het persoonlijk geloof het best beleden wordt in de eigen taal, maar dat liederen, bijbelkring en preken soms beter ervaren worden in een tweede taal - ver weg van alle negatieve connotaties, slechte vertalingen en platte Nederlandse taal.’ <
minder schroom in Engelstalige dienst
Ivo van der Horst (27) bezoekt al ruim vier jaar de Redeemer International Church in Delft.
‘Wat een Engelstalige kerk zo ontzettend interessant maakt, is dat veel mensen die naar deze kerken gaan niet de Nederlandse taal als moedertaal hebben. Binnen de kerk ontstaat hierdoor een leuke, diverse groep van verschillende culturen en manieren van geloofsbeleving. De som van dat geheel levert een breder begrip op van God. Ons godsbeeld wordt natuurlijk mede bepaald door de cultuur waarin je opgroeit en taal die we spreken. Ik ben zelf opgegroeid in een Gereformeerde Kerk vrijgemaakt en de gesprekken die ik daar had, bepaalden hoe ik tegen dingen aankeek. Nu merk ik hoe waardevol het voor mijn geloof is om te horen hoe anderen in bepaalde zaken staan en om me bewust te worden van de verschillende manieren die er zijn om uiting te geven aan het geloof. Het internationale karakter zorgt ervoor dat, in tegenstelling tot de soms wat introverte, nuchtere Nederlandstalige kerken, mensen makkelijker hun schroom afwerpen. Ik denk dat de diversiteit van de mensen echt de aantrekkingskracht is van Engelstalige kerken.’
