De kerk weer midden in de stad of het dorp, zonder muren. Dit is straatevangelisatie anno 2022: ‘Iedereen begrijpt liefde’

Het is Koningsdag 2022. Een menigte mensen stroomt door de Amsterdamse straten. Ze willen het leven vieren, nu het weer kan. Op de Dam in het centrum van de hoofdstad klinken Engelstalige aanbiddingsliederen. Een groep van zo’n vijftien mensen van de pinksterkerk Amsterdam City Church zingt over God. Zij vieren de liefde van Jezus met dansen, polonaise en gejuich.

‘Iedereen begrijpt liefde’, zegt voorganger John Angoh (35) van de internationale kerk.

‘De Bijbel vertelt ons dat God liefde is. In onze kerk staat zijn liefde daarom centraal’, zegt Angoh. ‘We willen God naar de menigte brengen. Dat doen we onder andere met lofzang en muziek. We merken dat mensen door muziek een bepaalde warmte ervaren. Ze kunnen niet zo goed omschrijven wat er precies gebeurt, maar wij weten wat het is. Sterker nog, wij weten Wie het is. Liefde is een persoon: Jezus.’

Voorganger John Angoh op de Dam: ‘We willen de stad op deze manier dienen.’ - beeld Dirk Hol

bidden in de buitenlucht

Tijdens de coronacrisis konden veel kerkdiensten op zondag geen fysieke doorgang vinden. Verschillende initiatieven ontpopten zich met gebed en aanbidding in de buitenlucht.

Zo ook van Stichting Presence van Wim en Gea Hoddenbagh (beiden 43). Het doel van de stichting is Gods aanwezigheid zichtbaar maken op ‘plekken van invloed’. 

‘We zijn geroepen als een licht voor de volken’, zegt Wim Hoddenbagh. ‘De Here Jezus zegt dat we de kandelaar niet onder de korenmaat moeten plaatsen. De gemeente is geroepen als een stad op een berg. Vroeger stonden kerkgebouwen op zichtbare plekken midden in de stad. Wij doen dat nu geestelijk.’

‘We schamen ons niet voor de goede boodschap van God.’

De afgelopen jaren is Presence met een team van bidders, evangelisten en aanbiddingsleiders het hele land door gereisd om in iedere provincie gebedsbijeenkomsten te houden. Soms kwamen er honderden en soms duizenden bezoekers. Van Middelburg tot Groningen en van Enschede tot Amsterdam.

Op dezelfde Dam in Amsterdam was Presence ruim een halfjaar geleden samen met het Presence Choir. Dit koor, dat met een wisselende samenstelling steeds meereist, bestaat uit aanbiddingsleiders uit verschillende (evangelische) kerken. 

In een halve cirkel staan de pakweg tien zangers om de piano, allemaal met een eigen microfoon. ‘Geweldig om zo samen God te aanbidden op deze bijzondere plek’, zegt Hoddenbagh op de Dam. Hij kijkt in de camera en spreekt rechtstreeks nog eens duizenden online bezoekers aan die via een livestream op YouTube mee- of terugkijken.

Wim Hoddenbagh spreekt op de Dam in Amsterdam. Hij wil met Stichting Presence Gods aanwezigheid zichtbaar maken op ‘plekken van invloed’. - beeld Gerhard Nel

Hoddenbagh: ‘Normaal is de kerk in een gebouw. Wij geloven dat het goed is voor de kerk om midden in de samenleving te zijn. Het is ons verlangen dat u thuis en wij hier op de Dam niets anders zien en niets anders belijden dan de naam van Jezus, onze allerhoogste God. Want Hem komt toe alle lof, eer en aanbidding. Let’s go!’

Hij houdt tussen de Nederlandstalige en Engelstalige liederen korte overdenkingen en spreekt bemoedigende woorden. ‘In de brief van de Romeinen staat dat wij ons niet schamen voor het evangelie. Want – zo staat er – ‘‘het is de kracht van God tot redding van iedereen die gelooft’’. Zo is het ook de kracht van God voor de redding van de Dam, van Amsterdam, van Nederland, van Europa en uiteindelijk voor de redding van de hele wereld. Want God wil dat niemand verloren gaat. 

En daarom heeft Hij zijn Zoon Jezus naar deze wereld gestuurd. Hij heeft als een mens over de aarde gelopen. Jezus had in Amsterdam kunnen rondlopen, maar Hij liep in dit geval in Israël. Hij werd gedoopt in de rivier de Jordaan, net zoals hier in Amsterdam de Jordaan is, maar dat terzijde’, glimlacht Hoddenbagh. ‘We schamen ons niet voor de goede boodschap van God.’

geen soundcheck

Even later zingt zangeres Joy Petersen (32), van de band Heartbeat Worship, het lied ‘What a beautiful name’ van Hillsong Worship. ‘We weten als Presence Choir welke liederen we gaan zingen, en oefenen de liedjes thuis, maar niet samen. We doen ook geen soundcheck. We gaan gewoon staan en aanbidden God met elkaar zoals we dat zouden doen in een woonkamer. Maar dan in het openbaar.’

Joy Petersen (links) knielt midden op het Binnenhof in Den Haag. - beeld Gerhard Nel

Dat was voor Petersen spannend toen ze meezong tijdens een bijeenkomst op het Haagse Binnenhof. ‘De terrassen zaten vol met mensen. Toen dacht ik wel even: wow, dit is andere koek, we gaan nu buiten doen wat we normaal binnen de vier muren van de kerk doen. Ik voelde me heel naakt. Hoe gaan mensen hierop reageren? Gaan ze zich aan ons storen? 

Maar toen we eenmaal begonnen, vielen de metaforische muren weg. Als aanbiddingsleider ben ik gewend liederen voor God te zingen. Als ik dat vanaf een podium doe, heb ik niet door dat ik op een platform sta. God aanbidden is intiem. Ik was op het Binnenhof alleen maar met Hem bezig en stond er heel ontspannen.’

Haar houding werd uitgedaagd toen ze in aanbidding voor God wilde knielen. ‘Ik hoorde meteen een stemmetje: ‘‘Zou je dat hier wel doen? De grond is vies, de tegels zijn niet gewassen, iedereen loopt hier. Mensen hebben geen idee wat je doet. Ga je dan knielen?’’ En juist nu ga ik knielen, dacht ik. Want ik ben hier niet om mensen te behagen; ik ben hier voor God.’ 

Tijdens die bijeenkomst zijn volgens initiatiefnemer Hoddenbagh ‘mensen tot geloof gekomen door het luisteren naar de aanbiddingsliederen’.

Gods licht en hoop

Voor Mark Waardenburg (27), voorganger van Evangelische Gemeente Jozua in Alblasserdam, was het in eerste instantie ook spannend. Samen met een team organiseerde hij een paasdienst in het centrum van het dorp op het Raadhuisplein. ‘We hebben Pasen altijd op dezelfde manier gevierd: in de kerk met een Paaspraise, een avond met lofzang en muziek. Op het hoogtepunt kwamen er duizend bezoekers.’

Tijdens de coronapandemie was dat niet mogelijk. Vanwege praktische redenen week de gemeente daarom uit naar buiten. ‘Later merkten we dat het juist heel bijzonder is om Pasen in de buitenlucht te vieren. Op die manier laten we echt Gods licht en hoop schijnen midden in de samenleving’, vertelt Waardenburg.

Het kerkgebouw van Jozua staat op een industrieterrein, net buiten het dorp. ‘Als corona ons iets heeft geleerd, dan is het wel dat we als kerk naar mensen toe kunnen. Kerk-zijn wordt breder dan het kerkgebouw. Wij zijn met elkaar het lichaam van Christus. In plaats dat we er alles aan doen om mensen binnen de kerkmuren te krijgen, kunnen wij op een eenvoudige manier God in de samenleving brengen.’

Voorganger Mark Waardenburg van de gemeente Jozua in Alblasserdam. - beeld nd

de stad dienen

John Angoh van de Amsterdam City Church krijgt geregeld de vraag: hoe doe je dat, buiten evangeliseren? ‘Ik kan alleen maar zeggen dat het de Heilige Geest is. Het is de kracht van God’, zegt hij, wisselend tussen de Nederlandse en Engelse taal. ‘Christus is de kracht van God en we zingen gospelmuziek. It just makes sense. Als je liefde op die manier naar buiten brengt, trek je gewoon mensen aan. Het is bijzonder en magisch.’

De pinksterkerk is in anderhalf jaar uitgegroeid van tien tot driehonderd leden – veelal jongvolwassenen. Binnen de gemeente zijn twintig nationaliteiten vertegenwoordigd. Angoh: ‘Ik merk dat er een honger is: de mens is op zoek naar liefde. Alles wat we in het leven doen, draait om liefde. Liefde zelf is niet te definiëren, totdat je God kent. 

‘We willen de stad op deze manier dienen.’

In essentie is Jezus de belichaming van liefde. Door de kracht van de Heilige Geest zingen en aanbidden we God in de stad. Soms met een microfoon, soms zonder. Ik kan alle reacties zelf ook niet verklaren. Ik ben maar een normale Nederlandse jongen van Ghanese komaf. Het kan dus alleen maar God zijn.’

Voor de Amsterdam City Church gaat evangelisatie verder dan zingen in de Amsterdamse binnenstad. De gemeenteleden bezoeken ook geregeld bewoners in bejaardenhuizen en de mannen uit de gemeente gaan naar een gevangenis om met jonge gedetineerden te voetballen. Angoh: ‘We willen de stad op deze manier dienen.’

Een evangelisatieactie van de Amsterdam City Church op de Dam. De liefde van Jezus wordt gevierd met dansen, polonaise en gejuich. - beeld Dirk Hol

nieuwe dimensie

Volgens Waardenburg geven de straatevangelisatiebijeenkomsten een ‘nieuwe dimensie’ aan kerk-zijn. ‘In de dertig jaar dat wij als gemeente bestaan, hebben we met een stand op markten en festivals gestaan en hebben we kerstwandeltochten georganiseerd. We waren altijd al in de samenleving en buiten de kerkmuren. Het verschil met aanbidding in de buitenlucht is dat je je geloof daadwerkelijk beleeft in het dorp. Dat is heel anders dan folders uitdelen aan voorbijgangers. Tijdens de paasdienst merkte ik dat mensen even bleven staan of een gesprek aanknoopten. We hebben het evangelie kunnen uitleggen. Mensen vonden het vooral heel mooi. We hebben geen enkele negatieve reactie gehoord.’

Ook bij Presence is er ruimte voor bezoekers om in gesprek te gaan. ‘Soms blijven mensen best lang staan om te kijken, anderen raken ontroerd’, vertelt zangeres Joy Petersen. ‘Mensen kennen de kerk van de houten banken en de moeilijke regels rondom bijvoorbeeld seksualiteit, maar ze kennen de kerk niet vanuit intimiteit met God. Dat laten wij aan hen zien.’

eenvoudiger en langzamer

Hoddenbagh ziet twee trends: in de buitenlucht wordt de kerk eenvoudiger en langzamer. ‘We gaan gewoon de straat op, zonder campagne, zonder marketing. In Handelingen hoofdstuk 2 staat dat gelovigen in eenvoud samenkwamen in de tempel, en ze vonden gunst bij heel het volk. Het is dus de eenvoud waardoor we gunst vinden.’

En kerk-zijn op deze manier is een langzaam proces. ‘We hoeven niet binnen drie dagen duizend mensen bij Jezus te brengen. We zijn onderdeel van een lang proces van ploegen, zaaien en oogsten. We zijn ons ervan bewust dat het koninkrijk van God niet bij ons begint.’

Straatevangelisatie brengt iets terug in de kerk wat de laatste jaren onderbelicht was, zegt Petersen. ‘Het is een onderdeel van de missionaire kant van de kerk. We worden wakker geschud: we hebben ook nog een grote opdracht gekregen om de volken te bereiken. Ik denk dat deze gebeds- en aanbiddingsbijeenkomsten daar ook bij horen. Het is niet volledig een nieuwe manier van kerk-zijn, maar het brengt de kerk wel in balans.’

gospelconcert in de Nieuwe Kerk

Op pinksterzaterdag, 4 juni, houdt de Amsterdam City Church samen met Stichting Presence en andere kerken een evangelisatieactie op de Dam. De dag wordt afgesloten met een gospelconcert in de Nieuwe Kerk, om 20 uur, onder de titel ‘Gospel Experience’. ‘Dit pinksterweekend staat in het teken van eenheid en samenkomst om God te aanbidden’, zegt voorganger John Angoh. ‘Juist in een tijd als deze met veel chaos en onrust, is de kerk als vertegenwoordiger van God een plek waar men rust en toevlucht vindt.’ Pinkstermaandag is er een buitensamenkomst in Rotterdam.