Verlegen kind moet jong hulp krijgen

Hoe bent u tot uw onderwerpskeuze gekomen?

‘Tijdens mijn bacheloropleiding deed ik al onderzoek naar extreme verlegenheid. Het onderwerp spreekt me aan, omdat ik zelf ook een beetje verlegen ben. Het was al bekend dat sociale angst binnen families vaker voor kan komen. Daardoor vermoeden we een genetische component, maar het is lastig die concreet aan te wijzen. Met een EEG, een hersenonderzoek met elektroden, zocht ik naar verbanden om een stapje dichterbij te komen. Mijn collega deed MRI-onderzoek bij dezelfde doelgroep.’

Welke vraag of vragen wilde u met dit onderzoek beantwoorden?

‘Laat het EEG een bepaald patroon zien, dat te relateren is aan sociale angst? En welk beeld is hierin te zien binnen families?’

Hoe hebt u het antwoord gezocht op die vragen?

‘Via familieonderzoek. We hebben mensen tussen de 25 en de 55 jaar met een sociale angststoornis uitgenodigd samen met hun partner en kinderen, en broers en zussen met kinderen. Bij mijn onderzoek mat ik de reactie op bepaalde taken. Zo kregen de deelnemers te horen dat hun foto aan een panel met leeftijdsgenoten voorgelegd was, dat overigens niet echt bestond. Het ging ons om de reactie bij het ontvangen van feedback: wat gebeurt er in de hersenen als iemand met sociale angst hoort dat een leeftijdsgenoot hem of haar er niet aardig uit vindt zien?’

Waar hebt u uw studie uitgevoerd en wat bepaalde de sfeer op die plek?

‘Vooral aan de Universiteit Leiden, waar ook de EEG-onderzoeken gedaan konden worden. Ik zat natuurlijk veel in mijn kantoor, aan mijn bureau naast een groot raam. Ik werkte daar graag in stilte, zonder muziek. Ook heb ik tijdens mijn promotie best veel onderwijs gegeven, verschillende colleges en werkgroepen.’

Wat was het mooiste en wat het vervelendste moment tijdens deze promotiestudie?

‘Het was heel moeilijk om mensen te vinden met sociale angst die mee wilden werken en met hun familie naar Leiden wilden komen. In dat werven zit heel veel tijd en soms is dat echt even niet leuk. Als dan op congressen blijkt dat anderen het heel bijzonder vinden dat je deze mensen gevonden hebt, is dat extra mooi. Drie van de negen families kwamen trouwens bij ons terecht via een artikel in het Nederlands Dagblad.’

Wat is de belangrijkste conclusie van uw onderzoek?

‘Een onverwachte: er blijkt een heel vroege reactie op afwijzing te zien op het EEG bij mensen met een sociale angst. Dat patroon zie je terug bij de familieleden die hiermee gediagnosticeerd zijn. De snelheid van deze reactie, zo heel vroeg, is een belangrijke nieuwe ontdekking, die in de literatuur nog niet beschreven wordt.’

Wat heeft de samenleving eraan?

‘Het onderzoek leert ons meer over de mechanismen in de hersenen achter sociale angst. Het is een opstapje naar vervolgonderzoek. Vooral voor vroege opsporing is dit heel nuttig: als kinderen ditzelfde patroon laten zien van de heel vroege reactie in de hersenen op afwijzing, terwijl de stoornis bij hen nog niet ontwikkeld is, kunnen zij extra snel geholpen worden.’

Welke levensles hebt u tijdens uw promotiestudie opgedaan?

‘Vooral om niet op te geven, maar door te gaan. Ook als het ingewikkeld is: waar zouden we nog meer mensen kunnen vinden die mee willen doen aan het onderzoek? Het is belangrijk daar toch creatief in te blijven, ook als het langer duurt. De aanhouder wint.’ ?

wie Anita Harrewijn (27)

wanneer en waar 18 januari 2018, 10.00 uur, Universiteit Leiden i.s.m. het Leids Universitair Medisch Centrum

titel proefschrift Shy parent, shy child?

vakgebied ontwikkelingspsychologie

na de promotie ... ‘werk ik als onderzoeker in Washington DC in de Verenigde Staten.’