Op wacht: theatraal hoorngeschal in Fort Pannerden
Fort Pannerden, 21 en 22 september. Meer info: opwacht.nl
Drie zangers en 33 hoornisten: een opmerkelijke bezetting voor een opera. Maar de locatie is dan ook allerminst gangbaar. Op wacht speelt zich af in en rondom Fort Pannerden. 150 jaar geleden startte de bouw van dit robuuste complex in het lieflijke rivierenlandschap, precies op het punt waar de Waal en de Rijn elkaar treffen.
Eva Beunk (1999) studeert compositie in Den Haag bij Calliope Tsoupaki, de huidige Componist des Vaderlands. ‘Het idee voor de opera kwam eigenlijk van mijn vader’, zegt Eva bescheiden. Servaas Beunk is namelijk directeur van het 3 Oever Festival, een cultuurevenement dat nu vier jaar bestaat. Hoewel zijn dochter in Lobith is geboren en getogen, was ze nog nooit in het fort geweest. ‘Maar nu kom ik hier graag. Het is onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie, een reeks forten van Muiden tot de Biesbosch. Zo kon je in geval van oorlog stroken land onder water zetten. En Fort Pannerden was in feite ‘de kraan’ van de Waterlinie.’
Overigens is Fort Pannerden nooit op de geplande manier benut. Zodra de Waterlinie voltooid was, bleek het idee alweer achterhaald, weet Eva. ‘Toen kwam de vliegtuigindustrie op.’ Wel was het in de Eerste Wereldoorlog bemand, voor het geval dát. En tijdens de Koude Oorlog diende het als uitkijkpost. Beunk: ‘Daarna raakte het in verval. Van 2000 tot 2006 zaten er krakers in, die ook rondleidingen gaven.’ Maar die kraaksituatie werd dermate rommelig en onveilig, dat het fort in 2006 door de ME werd ontruimd. Nu heeft het de functie van museum.
Voor het Nederlandstalige libretto van Op wacht tekent regisseur Rob Hoekstra, specialist in locatietheater. Elke scène speelt zich af op een andere plek in het fort. De opera kent drie personages: de Soldaat (Guido Groenland), de Kraker (Desirée Verlaan) en de Macht (Jonathan van den Brink). ‘De zangers zijn verrukt over de akoestiek in het gebouw’, zegt Beunk. In zekere zin speelt solohoornist Morris Kliphuis een vierde personage: in zijn improvisatie verklankt hij de Vrijheid. Maar volgens Beunk hebben alle hoornisten behoorlijk wat vrijheid, want er is geen dirigent. ‘Door de indeling van het fort kun je elkaar immers niet zien. Dus het is een kwestie van luisteren en op elkaar inspelen.’
