Luister naar

In ‘Made in Dagenham’ is de tijd van pappen en nathouden voorbij

Recensie
Filmrecensent Jaap-Harm de Jong bespreekt deze zomer negen films uit populaire Europese vakantielanden. Vandaag: ‘Made in Dagenham’ (Engeland).
woensdag 22 juli 2020 om 14:00 aangepast 12:53
Afbeelding
beeld hanway films

Wie op 31 december zal terugkijken op 2020 heeft het uiteraard over corona, maar er is nog een ander onderwerp dat het nieuws beheerst heeft: Black Lives Matter. Na de dood van de Amerikaan George Floyd bij een arrestatie, barstte een wereldwijde golf van protesten los die ook Nederlandse bodem aandeed. De grondtoon was de pijn over een ongelijke behandeling. Wie zwart is staat op vele gebieden op achterstand. Het enige verschil tussen wel of niet een baan of woonruimte toegewezen krijgen of extra door de politie gecontroleerd worden is iemands huidskleur.

In Made in Dagenham wordt een soortgelijke vorm van onrecht aan de kaak gesteld. Alle werknemers in de Fordfabriek in de Londense wijk Dagenham werken hard en zijn onmisbaar voor het eindproduct dat geleverd wordt. De 178 vrouwen krijgen echter aanzienlijk minder betaald voor hun inspanning dan de 55.000 mannen. Het enige verschil is hier niet huidskleur, maar geslacht. Langzaam maar zeker neemt de onvrede over deze onrechtvaardige behandeling toe. Als de vrouwen de bekleding voor de auto’s niet naaien, kan de rest van de wagen nog zo robuust in elkaar zitten: geen klant zal hem willen kopen.


harde tijden

Ondanks de bittere ernst van de staking die de vrouwen in gaan zetten, is de toon van Made in Dagenham uiterst luchtig. De fabriekshal waarin gewerkt wordt is vaak snikheet en dus trekken veel van de werkneemsters hun stofjas uit om in hun ondergoed te werken. Als collega Albert binnenkomt klinkt de roep van vele vrouwen: man, man, man! Via deze Albert is het eerste contact met hun meerderen gelegd. Hij groeide met zijn broers op zonder vader, maar met een moeder die keihard werkte om het gezin draaiende te houden, terwijl ze ook een tante moest betalen om op te passen. Het waren harde tijden, omdat ze minder dan de helft verdiende van wat de mannen betaald kregen. Albert zet zich met overtuiging in voor zijn vrouwelijke collega’s. Al snel schuift hij echter Rita O’Grady naar voren om de zaak te bepleiten. Deze op het eerste oog timide vrouw schudt al snel haar bedeesdheid af en bijt zich vast in het protest. Ze wordt prachtig neergezet door actrice Sally Hawkins die later Oscarnominaties in de wacht zal slepen voor haar rollen in Blue Jasmine en The Shape of Water.

In eerste instantie worden Rita en haar collega’s nog met dedain behandeld. Ze zitten wel aan tafel bij de onderhandelingen, maar er wordt niet met hen, maar over hen gepraat. De hoge heren weten wel wat goed is voor ‘the girls’. Als de dames nog even geduld hebben, komt alles wel goed. Het is juist daar dat Rita zich ontpopt als terriër. Overuren? Die worden vanaf heden niet meer gedraaid. Het werk? Dat wordt per direct 24 uur neergelegd. Er is geen tijd meer voor pappen en nathouden, voor geduldig afwachten of het de heren wellicht belieft een beter salaris te regelen. Zulke processen zijn eindeloos traag, omdat zulke investeringen geld kosten, veel geld. Zo’n staking is dan de enige oplossing, want ook dat kost geld, veel meer geld. Met borden en spandoeken gaan de vrouwen de straat op. Opnieuw die luchtige ondertoon: op een half uitgerold spandoek staat ‘We want sex’, maar dat moet natuurlijk zijn ‘We want sexual equality’. Dat neemt niet weg dat de zaak hun ernst is.

essentie

De essentie daarvan wordt samengevat als Rita ruzie krijgt met haar man. Steeds was hij welwillend, stond hij achter haar. Nu beklaagt hij zich. Hij gaat niet zuipen in de kroeg, duikt niet met andere vrouwen het bed in. Hij slaat haar toch nooit, noch de kinderen. Woest is Rita. Dat is nu juist het probleem. Alsof het privileges zijn die hij haar noemt. Nee, natuurlijk niet. Het zijn rechten. Zo simpel is het! Het is zo’n scène die alles weer even op scherp zet. Soms is het nodig dat mensen duidelijk maken wat allang duidelijk zou moeten zijn. Rita kiest ervoor om haar rug recht te houden. Dwars gaat ze door de weerstand heen, hoe hard het verzet ook is van hen die slechts de pijn voelen van wat het hun zal kosten, maar die nooit echt hebben geluisterd naar de pijn van de ander. Een samenleving die gelijke rechten biedt aan alle mensen ongeacht huidskleur, geslacht, geaardheid of religie zou geen uitzonderlijke situatie moeten zijn. Het is een recht om erbij te mogen horen en gelijk gewaardeerd te worden. Zo simpel is het!

Made in Dagenham

Regie: Nigel Cole. Met Sally Hawkins, Bob Hoskins, Rosamund Pike, e.a. 113 minuten. Kijkwijzer: vanaf 12 jaar. Te zien via Cinemember.