Vanaf vandaag te zien op Netflix: The Letter for the King
Tonke Dragt, 89 jaar en misschien wel de beste (kinderboeken)schrijfster van Nederland, was vorige week even op de buis te zien, in een kort maar fraai interview door Matthijs van Nieuwkerk. De aanleiding was de internationale Netflix-serie die is gemaakt op basis van haar jeugdroman De brief voor de koning. Dat boek is al bijna zestig jaar oud maar nog altijd, zo blijkt maar weer, springlevend.
De schrijfster was blij dat ze het boek schreef zonder te weten dat er ooit nog eens een serie van zou worden gemaakt voor een miljoenenpubliek, zei ze tegen Van Nieuwkerk. ‘Als ik dit had geweten, dan had ik me geremd gevoeld. Ik schreef gewoon omdat ik het leuk vond, zoals een ander postzegels verzamelt.’ Ze oogde niet als een schrijver die nauwlettend in de gaten houdt wat er met zijn werk gebeurt, of de filmmakers zich wel netjes aan het verhaal houden. Ze leek vooral beduusd en vereerd.
Gelukkig maar, want wie aan The Letter for the King begint, moet er niet op hopen dat de serie dicht bij het boek blijft. Sommige critici repten al over ‘Game of Thrones voor tieners’, en hoewel dat wat overdreven is, kun je je er iets bij voorstellen. De middeleeuws aandoende wereld bevolkt met ridders is in deze serie duisterder en magischer dan in het boek van Dragt. De makers hebben zich nogal wat vrijheden veroorloofd. Zo lijkt de jongen Tiuri, de hoofdpersoon, bijzondere krachten te hebben en is er sprake van een profetie. En waar jonkvrouw Lavinia in het boek een bescheiden rol speelt, is ze in de serie de belangrijkste metgezel van Tiuri.
zoektocht
De brief voor de koning werd in 1963 al uitgeroepen tot kinderboek van het jaar. In 2004 besloot een jury nog eens dat het het beste Nederlandse kinderboek aller tijden is. In 2013 werd het in het Engels vertaald en lovend ontvangen door critici.
Het verhaal speelt zich af in de fictieve rijken van koning Dagonaut en koning Unauwen. De zestienjarige Tiuri moet in het land van Dagonaut als laatste opdracht om tot ridder te worden geslagen samen met vier anderen een nacht in de kapel doorbrengen. Zij mogen de hele nacht voor niemand de deur opendoen. Maar dan roept buiten een zwaargewonde man om hulp, en Tiuri doet open. De man vraagt hem een belangrijke brief naar ridder Edwinem te brengen. Deze blijkt stervend, en daarom moet Tiuri de uiterst geheime brief zelf bij de koning van Unauwen bezorgen. Tijdens zijn tocht beleeft Tiuri tal van avonturen en ontmoet hij zowel vrienden als vijanden.
Tonke Dragt is zo’n schrijfster met een fantasie waaraan weinigen kunnen tippen. Ze trok zich nooit veel aan van wat er in de (verhalen)wereld zoal in de mode was, of van wat men van haar verwachtte. Toen ze net de naam had ridderromans te schrijven, volgde het raadselachtige, hedendaagse verhaal De zevensprong alweer. En later sciencefiction.
Toch zijn er wel thema’s die in veel van haar boeken, hoe verschillend ze ook zijn, telkens terugkeren, en die het succes van haar werk enigszins verklaren. Zo zijn de zoektochten van Dragts personages nooit alleen de zoektochten die ze op het eerste gezicht lijken te zijn. Haar personages zoeken altijd naar meer. Naar hun identiteit, naar houvast en zin. Tiuri bezorgt niet alleen een brief, maar leert gaandeweg vooral zichzelf kennen. Hij wordt voortdurend op zijn karakter getest en wordt zo van een jongen een man. Wie kan ik vertrouwen? Moet ik dit doen of dat doen? Wat is wijsheid? Beschik ik over moed als het erop aankomt? Wie wil ik, of kan ik zijn? Vaak leren Dragts personages ook meerdere kanten van zichzelf ontdekken. Zoals tante Willemijn het zegt in De zevensprong: ‘Ieder zinnig mens bestaat uit meer dan één persoon.’
beeld Nicola Dove/Netflix
Tolkien
Hoezeer het verhaal ook is aangepast in de serie, die kracht heeft het nog steeds. Maar er is meer te genieten voor de kijker van The Letter for the King. Zo zijn de landschappen waar Tiuri doorheen trekt, grotendeels gefilmd in Nieuw-Zeeland, wonderschoon en een genot om naar te kijken. De cast is weliswaar internationaal (Gijs Blom en Yorick van Wageningen uit Nederland), maar in kwaliteit nogal wisselvallig. Positief springt vooral Lavinia eruit, gespeeld door het aanstormende Britse talent Ruby Serkis, de dochter van Gollum. Dat wil zeggen: haar vader Andy speelde Gollum in de The Lord of the Rings-films.
Dát verhaal ontsprong uit de fantasie van J.R.R. Tolkien. Matthijs van Nieuwkerk vroeg in zijn interview met Tonke Dragt of Tolkien wellicht een grote inspiratiebron voor haar is geweest. Dat bleek wel en niet het geval. ‘Tolkien deed wat ik ook deed, maar dan beter’, zei Dragt bescheiden. ‘Nadat ik hem had gelezen, lukte het me een half jaar niet meer om te schrijven.’
Tolkien schreef sublieme literatuur, maar voor nu mogen we even blij zijn dat Tonke Dragt niet al te veel tijd aan hem heeft besteed. ■
