Film: Tanzania Transit
?????
Regie: Jeroen van Velzen. 75 minuten. Kijkwijzer: alle leeftijden. In 7 bioscopen.
In Tanzania Transit praten Afrikanen in de trein over hun leven. Het levert kleurrijke, soms schokkende verhalen en taferelen op. De trein schommelt en de mensen kletsen, de camera schommelt en luistert mee, de hele, lange, lome treinreis lang. Stoffig en verschoten is het landschap. Zwaar het leven van veel mensen, straatarm zijn ze, of anders hebben ze wel een ziek of gehandicapt kind. Prediker Peter Nyaga uit de hoofdstad loopt alle wagons door en kondigt links en rechts genezingen aan, blaast hard in dove oren, verklaart de magere babybeentjes van een vierjarige knul tot duivelswerk. Men is onder de indruk, drinkt alles in wat hij zegt, sommigen bijna hysterisch. Dit is Afrika. Het lange gangpad van de trein en de halfopen raampjes zorgen vanzelf voor mooie inkadering van deprimerende beelden en verhalen. Het kan schokkend zijn, racisme tussen Afrikanen onderling te zien, een zweterige duik te nemen in het leven van de Afrikaanse onderklasse. Hoewel, als je de trein kunt betalen … er is vast lang voor gespaard. Een vrouw die zo te zien niet voor een kleintje vervaard is, vertelt haar cabinegenotes verkracht te zijn als 14-jarige, nadat haar eigen ouders haar hadden verkocht, aan een meneer uit de stad. Ze is bitter over dit verraad. Twee prachtig geklede Maasaikrijgers, het trotse nomadenvolk van Oost-Afrika, zijn aan boord, een kleinzoon en zijn grootvader: ‘Het is een heel lange reis en een groot avontuur, we gaan veel beleven.’ ‘Ja, een vliegtuig zit in de wolken, je ziet onderweg niks van je land, de trein is beter.’
De oude man is voor het eerst buiten zijn vertrouwde omgeving. Hij kijkt naar buiten, treurt om het uitblijven van de regens; de schuld, zegt hij, van de Swahili-taligen, de ‘boeren’ met wie de Maasai Tanzania moeten delen. Ineens zoeken twee medepassagiers ruzie met de Maasai, racistische taal uitslaand, de sfeer wordt naargeestig. ‘Ook wij zijn Tanzanianen’, is de rustige reactie, maar de ophitser gaat door met zijn racistische praat.
Het eindbeeld is samenzang, iemand zwaait met een bijbel en je vraagt je af: waar gaat de trein heen die Afrika heet? Hoeveel moeten de passagiers nog van elkaar verdragen voordat ook de allerarmsten een beter leven krijgen? Het Afrikaanse talent voor improviseren en feesten blijkt als de trein een koe doodrijdt. Het beest gaat meteen in stukken, het vuur laait al op, tong en oor en andere stukken koe gaan razendsnel van de hand. Afrika, het continent van de grote, permanente eiwitjacht.
+ het is net alsof je zelf aan boord zit
+ realistisch beeld van soms grimmig continent
