Sites hebben last van schadeclaims beeldmateriaal

Ermelo - Amsterdam

De webbeheerder van Historiek.net is momentel druk bezig om alle afbeeldingen van de site te verwijderen, staat in de jongste nieuwsbrief. Historiek.net had een forse rekening van een fotograaf gekregen voor het zonder toestemming plaatsen van een kleine portretfoto van een historische auteur. Met de fotograaf kon geen overeenstemming worden bereikt over een lagere vergoeding, wat tot een rechtszaak leidde. De rechter stelde wel een veel lagere vergoeding vast dan de fotograaf eerst eiste, maar omdat Historiek.net ook de helft van de proceskosten moest betalen, was de site toch nog 1400 euro kwijt.

In de nieuwsbrief zegt oprichter en webmaster Yuri Visser dat hij het terecht vindt dat fotografen goed betaald worden. Maar er zijn kleine websites met weinig budget die zo veel mogelijk rechtenvrije foto’s plaatsen. Fouten kunnen er echter altijd doorheen glippen. Visser bepleit daarom ‘een internationale online databank waarin fotografen die zich willen beroepen op beeldrechten hun beeld verplicht moeten publiceren’. Webbeheerders kunnen dan dit archief gebruiken om hun archief mee te doorzoeken en te zien op welke foto welke rechten berusten.

Directeur Vincent van den Eijnde van Pictoright, de organisatie die de auteursrechten voor onder meer fotografen en illustratoren regelt, bepleit een ander systeem. ‘Wij willen graag dit soort kleine websites mogelijk maken waarbij ze een licentie nemen en zo de fotografen een redelijke vergoeding krijgen.’

Momenteel maken veel fotografen al gebruik van Pictoright. Maar wat gebeurt er als een fotograaf daarbij niet aangesloten is en voor een plaatsing een enorm bedrag vraagt? ‘Wij zouden graag een systeem zien zoals ook voor cao’s geldt’, zegt Van den Eijnde. ‘Dat de regeling verbindend wordt verklaard voor iedereen. Als dan een fotograaf niet is aangesloten, zijn er twee mogelijkheden: hij spreekt met de gebruiker af dat de foto verwijderd wordt, of hij krijgt een redelijke, maar bescheiden vergoeding voor eenmalige plaatsing, die de gebruiker aan ons overmaakt en die wij doorgeven aan de fotograaf.’

Voor het zover is, moet de wetgeving worden aangepast, zegt Van den Eijnde, ‘liefst in Europees verband’.

kleine sites

Dit kan voor grootverbruikers als archieven en kranten wel een oplossing zijn, maar voor websites die maar sporadisch gebruik maken van betaalde foto’s, is dat niet zo, reageert Yuri Visser. ‘Er zijn vele kleine websites die gebruik maken van historische foto’s waarop meestal geen rechten meer zitten. Het is vervelend dat er enkele fotografen zijn die rekeningen met hoge bedragen sturen en ondersteund worden door advocaten die gespecialiseerd zijn in de verdediging van zulke mensen. Je hoort dan dat mensen geïntimideerd raken en maar betalen. Op zo’n manier komt er geen jurisprudentie en blijft zo’n wantoestand bestaan. Vervelend is ook dat sommige rechters niet weten wat normale tarieven zijn en daarom akkoord gaan met te hoge vergoedingen.’ Visser pleit er daarom voor dat er een website komt waarop normale vergoedingen voor het publiceren van foto’s komen te staan.

Van den Eijnde denkt dat door een goede Europese regeling een eind gemaakt kan worden aan het vragen van hoge vergoedingen, maar zet zich ook in voor een goede betaling van fotografen. ‘Er is in de geschiedenis nog nooit zo veel beeld beschikbaar geweest, terwijl de vergoedingen voor fotografen steeds lager worden.’ <