Liefdesdrama in Madrid
Javier Marías (vert. Aline Glastra van Loon). Meulenhoff, Amsterdam 2019 (eerder verschenen in 1991). 208 blz. € 16,99
Een Spaanse zanger, die furore maakt in de grote operahuizen, observeert in de trein van Parijs naar Madrid een intrigerend stel mensen. Een slapende vrouw geflankeerd door twee mannen. De ene kijkt opzij naar het landschap. Nee, bedenkt de zanger (en verteller van het verhaal): hij kijkt in de ruit naar zichzelf. De andere man straalt arrogantie uit. Een ‘uitbuiter’, vindt de zanger, ‘even lafhartig als tiranniek’.
Aangekomen in Madrid blijkt het drietal in hetzelfde hotel te verblijven als de zanger. Op een avond raakt de zanger in de lounge in gesprek met Dato (de ijdele man), die zich voorstelt als ‘begeleider’. Hij begeleidt zijn Belgische werkgever Manur en diens vrouw Natalia op hun reizen naar wereldsteden: New York, Londen, Parijs. Manur is bankier. Hij heeft geen tijd om zijn vrouw bezig te houden. Dat doet Dato.
Koortsachtig schrijft de zanger in een terugblik zijn verhaal. Na zijn gesprek met Dato maakt hij kennis met Natalia, een Argentijnse die na een financieel debacle in haar familie met Manur is getrouwd. Van liefde voor Manur is geen sprake. Begeleid door Dato komt zij naar het theater om te kijken hoe de zanger repeteert voor zijn rol in Verdi’s opera Otello. Wordt de zanger Natalia’s minnaar? Niet als het aan Manur ligt. Met de zanger als ‘onbetrouwbare verteller’ neemt Marías een creatief ‘risico’. Een zanger is van nature geen schrijver en met zijn gekleurde herinneringen aan een periode van hartstocht is zijn verslag onevenwichtig en onvolledig. Maar wie dit literaire spel herkent, beseft dat Marías niet een standaardverhaal over overspel schreef. Gaandeweg verschuift de intrige en daarmee de tragiek: het is aan de lezer om mee te denken en te voelen.
Javier Marías (1951) behoort tot de meest gelezen Spaanse schrijvers van dit moment. Met zijn romantrilogie Tu rostro mañana (Jouw gezicht morgen) uit 2002-2007 werd hij een serieuze kanshebber voor de Nobelprijs. Vanwege zijn lange, kronkelende zinnen en afwijkende perspectieven vergeleek een recensent hem met de schilder Picasso.
Een man van gevoel speelt zich deels af in de wereld van de opera. Dat levert mooie anekdotes. Een oude zanger kijkt voor het doek opgaat door een kier of er nog lege stoelen zijn. De angst voor de lege stoel wordt een obsessie die hem ertoe drijft plaats te nemen in het publiek, krijsend dat de voorstelling kan beginnen. Dat hij zelf de zanger is, was hij kwijt.
+ complexe stijl
+ voor literaire fijnproevers
