Elke Geurts: 'Ik wilde dat het goed kwam'

‘Ik weet niet of ik nog gelukkig kan worden met jou’, zei hij.

‘We kunnen het toch op z’n minst proberen?’

‘Ik wil het denk ik niet meer proberen. Erg hè?’

‘Ja, erg.’

‘Ik voel het niet meer, de koek is op, het vuurtje is uit, ik hou niet meer van je.’

In Ik nog wel van jou beschrijft Elke Geurts in romanvorm hoe haar leven was nadat haar man haar meegedeeld had niet meer van haar te houden. Hij ging niet weg bij Elke en hun jonge twee dochters. Ook niet toen hij aangaf te willen scheiden. Hij bleef thuis slapen. En toen hij eenmaal een appartement boven een Turks eethuis had gevonden, was hij nog steeds vaker thuis dan daar. Hij zoende zijn vrouw, masseerde haar rug en kookte voor het gezin. In alles vond Geurts hoop dat het goed zou komen. Toch gebeurde dat niet.

In haar boek vertelt ze haar verhaal, maar het is niet geschreven uit wraak. ‘Ik hoop dat ik het zo universeel heb opgeschreven dat mensen die opeens een ander kwijtraken er troost in vinden. Of dat nu is door een scheiding, een overlijden of door het verliezen van een partner aan een ziekte als dementie.’

U staat dicht bij de ik-figuur in het boek. ‘Jij wilt mij gewoon wegdoen’, zegt die. Hoe voelt dat voor u?

‘Dat is een heel vervelend gevoel. Ik geloofde het gewoon niet, we hadden meer contact dan ooit. Het heeft driekwart jaar geduurd voor hij echt wegging. Ik dacht dat het een crisis was die wel overging en dacht dat het weer goed zou komen. Ik nam in die tijd genoegen met heel weinig. Een halve of een kwart man is ook iets.’

Uw man voelde geen liefde meer, maar ­wilde ook niet weg. Hebt u hem een ­ultimatum gesteld?

‘Op onze elfde trouwdag heb ik om duidelijkheid gevraagd. “Dan wil ik van je scheiden”, zei hij. Op dat moment sliep hij in de logeerkamer, maar die nacht lag hij bij mij in bed. Ik dacht weer dat het wel meeviel. Later, toen ik naar New York ging, zou hij een huis voor zichzelf zoeken. Toen ik terugkwam, bleek dat hij een vakantie voor ons vieren had geboekt. Ik vatte dat op als signalen dat het best goed ging. Want een relatie hoeft natuurlijk niet kapot te gaan.’

U zag overal signalen in dat het wel goed zou komen. Zou u met de kennis van nu dingen anders gedaan hebben?

‘Nee, ik denk dat we dit proces allebei nodig hadden. We zijn 24 jaar samen geweest. Dat is lang. Het is gek om dat opeens los te laten. Al na de eerste week kreeg ik van mensen om me heen het advies “mijn verlies te nemen” en “het los te laten”. Dat kan toch helemaal niet? Ik wilde dat we weer bij elkaar kwamen.’

Snapt u waarom uw man bij u wegging?

‘Er was niet één duidelijke reden. Ik ben nu ­bezig met zelfonderzoek. Wat is mijn bijdrage hieraan? Wat had ik anders kunnen doen? Wat moet ik verbeteren? Niet meer voor deze relatie, maar voor mezelf.’

Is het frustrerend om geen duidelijke reden te hebben?

‘Ja, maar dat probeer ik los te laten. Ik wil niet naar een reden zoeken. Hij voelde zich ongelukkig en wilde weg. Dat was zijn gevoel.’

Wat is erger: een man die echt vertrekt of een man die steeds zegt dat hij weggaat, maar keer op keer blijft?

‘Ik ben nu opgeluchter dan toen hij steeds bleef. Die onzekerheid en de hoop zijn verschrikkelijk. Nu weet ik waar ik aan toe ben. Ik houd van duidelijkheid. Ik was al die tijd dat hij nog bleef een ideale versie van mezelf geworden. Hij trok het niet en was somber. Ik probeerde de boel bij elkaar te houden als een herdershond de kudde. Ik keek soms naar mezelf en dacht: “wie is die vrouw die zo aan het zorgen is” Dat was raar en heel vermoeiend.’

U werd pas echt boos toen er een nieuwe vrouw ten tonele verscheen. Waarom toen pas?

‘Ik merkte toen pas dat hij het meende. Dat het echt over was. Ik had al vaak te horen gekregen dat er wel een ander in het spel zou zijn. En het is ook zo dat mensen – zowel mannen als vrouwen – hun partner vaak pas verlaten als er een ander is. Het spreekwoord “Oude schoenen doe je niet weg voor je nieuwe hebt”, blijkt erg waar te zijn.’

Geldt de titel Ik nog wel van jou voor u nog steeds?

‘We zitten nu midden in het tekenen van het echtscheidingsconvenant. Ik zal altijd van hem houden; niet meer als partner, wel als de vader van onze twee kinderen.’

Op de omslag van de roman staan twee zwanen. Wat symboliseren ze voor u?

‘Zwanen blijven altijd bij elkaar, maar hier buigt een zwaan zich van de ander af. Tussen de halzen vormt de rode achtergrond een hart. De zwanen bestaan uit tissues voor de symbolische tranen. In mijn boek staat een verhaal over een zwaan die zich dood vliegt tegen een brug. Zijn vrouwtje vliegt naar hem toe en wacht hetzelfde lot. Het was pure trouw dat die andere zwaan terugkwam. Die trouw hebben wij niet gekend. Ik vind het mooi als mensen samen oud worden. Dat had ik ook graag gewild. Wij laten 24 jaar achter ons. Zoiets bouw je niet meer op met een ander. Het zou interessant zijn te ontdekken wat een crisis met een relatie doet. Je zou juist een diepere verbondenheid met de ander kunnen krijgen als je door barrières weet heen te breken. Maar dat kan niet in je eentje.’

Jullie verbleven voor de scheiding als ­gezin een tijdje in een schrijvershuis, de ­voor­malige pastorie van pastoor Smits in ­Veenhuizen. U las daar het boek Brieven aan God, waarin bekende Nederlanders een brief aan God schrijven. Hebt u ooit die behoefte gehad?

‘Nee, ik twijfel meer dan dat ik geloof. Het lijkt me prettig een geloof te hebben, om ergens op te vertrouwen en om ergens met vrij veel zekerheid achter te kunnen staan. We hebben de tijd in die pastorie trouwens als wonderlijk ervaren. We kwamen er helemaal tot rust en het ging er heel goed met ons als gezin. Mijn dochters en ik zouden er graag nog eens naar terug gaan. Het is alleen geen schrijvershuis meer. Het is nu een antikraakpand.’

U haalt de bijbelse wijsheid ‘Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet’ aan. Bent u bekend met de Bijbel?

‘Ik ben opgegroeid in het rooms-katholieke zuiden en ging naar een rooms-katholieke lagere school. We moesten elke dag een paar keer bidden. Ik wilde ook graag communie doen, maar dat mocht niet, omdat mijn ouders zich in die tijd aan de kerk ontworstelden. Mijn moeder gaf me de keuze tussen een dag naar de Efteling of communie doen zonder cadeaus en daarna elke week alleen naar de kerk. Ik koos voor de Efteling. Ik ben niet gelovig, maar ben altijd in geloof geïnteresseerd geweest. Ik heb zelfs overwogen theologie te gaan studeren, maar het werd Nederlands en literatuur en dramaschrijven.’

U noemt het huwelijk een geloofsovertuiging. Hoe bedoelt u dat?

‘Ik geloofde in het huwelijk en in het gezin als vaste basis van waaruit je leeft. Maar als één van de twee er niet meer aan meedoet, houdt dat geloof op te bestaan. Ik geloof nog wel in de liefde. Liefde voor mijn kinderen, liefde voor mezelf.’

Gelooft u nog in de liefde tussen man en vrouw?

‘Ik moet er nu nog niet aan denken. Ik ben nog niet los van mijn man en ben druk op zoek naar een huis voor mij en mijn dochters. Maar als er ooit een ander komt, moet dat wel voor altijd zijn. Ik heb geen zin in nog een keer gedoe.’ ¦