Literatuur: De ontwrichting is meer lofzang dan roman

Een lofzang op de boer. Anders is het boek De ontwrichting van Hans van Hartevelt niet te omschrijven. Het is een ode aan de mensen die er dagelijks voor zorgen dat iedereen voldoende eten op zijn bord krijgt.

Zijn verhaal speelt zich in de toekomst af, zo’n vijftien jaar vooruit. Van Hartevelt schetst een land dat steeds meer vertrouwt op technologie, zelfs het boerenbedrijf heeft geen handjes meer nodig.

Juist door de ‘vooruitgang’ komt het boerenbedrijf van Adriaan, Aletta en hun dochter Emma onder druk te staan. De prijzen die ze krijgen zijn laag, de internationale concurrentie is hevig.

Totdat terroristen toeslaan en in één klap de elektriciteitsvoorziening en alle telecommunicatie onmogelijk maken. Het hele land ligt plat, ook de boerderij. Maar, in een mum van tijd blijken ‘ouderwetse’ trekkers en andere landbouwvoertuigen goud waard. De boerderij wordt de enige hoop voor velen. IT-specialisten zonder werk zijn dankbaar als ze werk als druivenplukker kunnen krijgen op de boerderij.

Ondertussen staat de relatie van Adriaan en Aletta onder druk, zeker als zij meerdere malen vreemdgaat.

Het idee voor het boek is origineel. Vaak is het echter te weinig uitgewerkt. Van Hartevelt walst als het ware door het verhaal heen. De spanning tussen Aletta en Adriaan, de opbloeiende liefde tussen Emma en domotica-specialist Luuk, het gaat veel te snel, te makkelijk. De personages, hun gevoelens, ze gaan niet echt leven. Ook de oorzaak van de ontwrichting, de terroristische aanslagen, wordt snel afgedaan.

Bovendien vergeet Van Hartevelt de impact van die aanslagen op de hoofdpersonen goed weer te geven. Wat doet het met ze? Hoe angstig zijn ze?

Misschien was Van Hartevelt te druk zijn liefde voor het platteland in het boek te stoppen. ‘De mensen hebben de binding met de natuur verloren.’ Op dat niveau blijft het boek hangen. En dat is jammer, want het idee van de chaos is veelbelovend.

Het is dan ook de opzet van het boek die maakt dat je door blijft lezen, zeker niet de vele technische uitleg van zaken op het boerenbedrijf. Er is uiteindelijk te weinig ontwrichting.