Ook voor buiten Waspik boeiend
Recensie
Het beeld van het Waspikse dorpsplein is tekenend: aan de ene kant de zestiende-eeuwse protestantse kerk en aan de andere kant de negentiende-eeuwse katholieke kerk. Tekenend voor het dorp dat overwegend katholieke inwoners telt, maar toch al meer dan vierhonderd jaar een klein protestants smaldeel herbergt. Het twaalfjarig Bestand uit 1609 opende de deuren voor de Reformatie in de Langstraat. Vanuit Dordrecht werden predikanten op pad gestuurd om de nieuwe geloofsleer in te voeren. De katholieke kerk werd voor de hervormde eredienst gevorderd en de eerste dominees kwamen al snel, in Waspik in 1610. Historicus Han Verschure kent de lokale geschiedenis goed. Bovendien maakt hij gebruik van de bronnen, de acta van kerk en classis, rechtbank en streekarchief, en van de beeldbanken. Het is zijn verdienste dat hij zo de Waspikse Reformatie goed in perspectief weet te plaatsen van de regionale en landelijke geschiedenis en de lokale eigenheden daaraan weet te verbinden. Een hervorming verloopt anders als de bevolking in meerderheid meegaat. Dat was in omliggende dorpen het geval, in Waspik niet. Steeds valt er weer te lezen van strubbelingen, om bezittingen, om belastingen op kerkelijke goederen en na de scheiding van kerk en staat aan het begin van de negentiende eeuw om het kerkgebouw zelf. Ook typisch landelijke verschijnselen als predikanten die hun hele ambtsleven in dezelfde gemeente bleven, komen aan de orde.
De schrijver weet ook goed de maatschappelijke positie van de kerk door de eeuwen heen aan te geven. In lokale geschiedschrijvingen gaat het nogal eens om dominees en nog eens dominees. En hoewel de opzet van dit boek kiest voor een bespreking van de opeenvolgende predikanten – van ds. Polletz (1610) tot en met ds. Van Kapel (sinds 2004) – wordt er in dit boek onder deze noemer toch veel geschreven over andere zaken die het dorpsleven en zijn omgeving betreffen. Veel grote namen kom je niet tegen in dit boek dat leest als een gedegen historische verhandeling. Dat maakt het boek dan ook buiten Waspik boeiend, maar de geestelijke biografie is hiermee niet geschreven. Daarvoor blijft het te veel aan de oppervlakte van de geschiedenis, ondan..
